Door hun ongeloofwaardige houding beschadigen oud-politici het aanzien van de politiek bij de burgers. In dat opzicht is Jan Pronk, die zijn partij verliet, een buitengewoon oprecht politicus.
‘Wie bijna een halve eeuw lid is van de Partij van de Arbeid neemt niet luchthartig afscheid. Ik heb er geruime tijd over nagedacht en lang geaarzeld, maar ik heb besloten mijn lidmaatschap van de partij op te zeggen. Ik ben en blijf sociaaldemocraat. Juist daarom voel ik mij niet langer huis in de PvdA. De partij heeft zich steeds verder van de beginselen van de sociaaldemocratie verwijderd.’ Aldus sprak Jan Pronk.
Overboord
Het lag in de lijn der verwachtingen dat Jan Pronk zich niet langer zou thuisvoelen in de PvdA. Wat zijn die sociaal-democratische beginselen die volgens Jan Pronk door de PvdA-leiding overboord zijn gezet?
Pronk schrijft daarover: ‘Meer nog dan op het terrein van de sociaal economische politiek in eigen land, blijkt dat uit de houding ten aanzien van de ontwikkelingssamenwerking en het vreemdelingenbeleid.’ Is dat waar?
Jan Pronk maakte deel uit van de Paarse kabinetten. In die periode begon, onder leiding van Job Cohen, het strenge vreemdelingenbeleid. Sommige spraken zelfs van de strengste vreemdelingenwetgeving aller tijden. Jan, waarom kon je toen leven met de Vreemdelingenwet 2000, oftewel de ‘Lex Cohen’?
Bezwaar
Of dacht je dat die wet nooit zou worden toegepast? Sinds wanneer denkt een minister dat een democratisch tot stand gekomen wet niet wordt uitgevoerd en gemodificeerd?
Ik maak hevig bezwaar tegen de sociaal-democraten die plotseling met gewetensvolle bezwaren komen tegen het vreemdelingenrecht en het vreemdelingenbeleid. Ze waren erbij toen die maatregelen werden bedacht.
Bolkestein
En nu de letter en de geest van deze wetten ten uitvoer worden gebracht, krijgen sommige sociaal-democraten gewetensproblemen. Was het niet logischer geweest als de gewetensvolle sociaal-democraten al bij de totstandkoming van de Lex Cohen openlijk bezwaar hadden gemaakt tegen die maatregelen inzake het vreemdelingenbeleid? Onder Frits Bolkestein, VVD-leider tijdens Paars, begon het nieuwe vreemdelingenbeleid in Nederland.
Vrolijk
De bezwaren van gewetensvolle sociaal-democraten die deel uitmaakten van het kabinet dat de strengste vreemdelingenwet ooit tot stand heeft gebracht, zijn anno 2013 niet echt geloofwaardig.
En het sociaal-economische beleid van de PvdA? Ook op dit gebied heeft Pronk boter op zijn hoofd. Paars zette de eerste en belangrijke stappen naar de liberalisering van staatsactiviteiten. Deze liberalisering leidde op den duur tot de beperking van de sociale verzorgingsstaat. Toen dit proces begon, zat Jan Pronk erbij en deed vrolijk mee.
Dogma
Nu klinkt hij als het geweten van de sociaal-democratie. Waar was dit geweten toen Wim Kok de AOW versoberde? Waar was Jan Pronk toen Wim Kok de ideologische veren afschudde?
Dat afschudden van de ideologische veren betekende dat het sociaal-democratische beginsel van solidariteit niet als een dogma maar als een bewegende, of vloeibare gedachte werd gezien. Het solidariteitsbeginsel zou in een post-afschudding van ideologische veren een gezichtspunt naast talloze andere gezichtspunten zijn.
Jan Pronk aanvaardde stilzwijgend het afschudden van de ideologische veren. Ook op dit gebied, de solidariteit, is Pronk niet erg geloofwaardig.
Politieke pyromanen
Desondanks heb ik enorme waardering voor deze stap van Jan Pronk. Waarom? Ook in andere partijen zien we oudgedienden die erg ontevreden zijn over hun politieke partij. In het CDA waren het de grijze olifanten die gedurende een zekere periode trachtten het CDA van binnenuit op te blazen.
Cees Veerman van het CDA is een sprekend voorbeeld van een ontevreden oud-politicus die vrolijk zijn eigen politieke huis in brand wilde steken. Ook Dries van Agt is zo’n type. Het zijn politieke pyromanen. Sommige oud-politici radicaliseren na enige tijd. Als ze geen politieke verantwoordelijkheid meer dragen, gedragen ze zich als morele anarchisten die extreme uitganspunten propageren.
Opblazen
Hans van den Broek was ooit minister van Buitenlandse zaken en buitenland-commissaris van de EU. In die periode was hij een uitgesproken atlantische, pro-Amerikaanse, pro-Israëlische politicus. Thans presenteert hij zich geregeld als een rabiate pro-Palestijnse, anti-Amerikaanse oud-politicus. Ook hij heeft grote problemen met zijn geloofwaardigheid.
Jan Pronk heeft ervoor gekozen om zijn partij te verlaten. Pronk wil niet als een grijze olifant de partij van binnenuit opblazen. In dit opzicht is Jan Pronk een buitengewoon oprechte politicus. Bij die andere grijze olifanten kunnen we nauwelijks een spoor van oprechtheid vinden in hun politieke opvattingen en daden – vergeleken met hun houding tijdens hun bewindsperiode.
Amnesia
De grijze olifanten in de politiek brengen de politiek en de actieve politici in diskrediet. Door hun ongeloofwaardige houding beschadigen ze het aanzien van de politiek bij de burgers. Bovendien denken de grijze olifanten dat het volk aan een ongeneeslijke vorm van amnesia lijdt.
Oud-politici moeten het leven in stilte aanvaarden. De wereld gaat verder, ook zonder grijze olifanten.
‘Wie bijna een halve eeuw lid is van de Partij van de Arbeid neemt niet luchthartig afscheid. Ik heb er geruime tijd over nagedacht en lang geaarzeld, maar ik heb besloten mijn lidmaatschap van de partij op te zeggen. Ik ben en blijf sociaaldemocraat. Juist daarom voel ik mij niet langer huis in de PvdA. De partij heeft zich steeds verder van de beginselen van de sociaaldemocratie verwijderd.’, aldus sprak Jan Pronk.
Het lag in de lijn der verwachtingen dat Jan Pronk zich niet langer thuis zou voelen in de PvdA.Wat zijn die sociaaldemocratische beginselen die volgens Jan Pronk door de PvdA-leiding overboord zijn gezet? Pronk schrijft daarover: ‘Meer nog dan op het terrein van de sociaal economische politiek in eigen land, blijkt dat uit de houding ten aanzien van de ontwikkelingssamenwerking en het vreemdelingenbeleid.’ Is dat waar?
Jan Pronk maakte deel uit van het Paarse kabinet. Daar begon men met een streng vreemdelingbeleid onder leiding van Job Cohen. Sommige spraken zelfs van de strengste vreemdelingwetgeving allertijden. Niet waar Jan? Waarom kon je toen leven met de Vreemdelingenwet 2000 oftewel Lex Cohen? Of dacht Jan Pronk dat de wet nooit zou worden toegepast? Sinds wanneer denkt een minister dat een democratisch tot stand gekomen wet niet zou worden uitgevoerd en gemodificeerd?
Hier maak ik hevig bezwaar tegen de sociaaldemocraten die nu plotseling met gewetensvolle bezwaren komen tegen het vreemdelingenrecht en het vreemdelingenbeleid. Ze waren bij toen die maatregelen werden bedacht: Lex Cohen. En nu men de letter en de geest van deze wetten ten uitvoer wil brengen, krijgen sommige sociaaldemocraten gewetensproblemen. Was het niet logisch geweest dat de gewetensvolle sociaaldemocraten al bij de totstandkoming van de Lex Cohen openlijk bezwaar maakten tegen die maatregelen inzake het vreemdelingenbeleid? Onder Frits Bolkestein, de leider van de VVD tijdens het Paarse kabinet begon het nieuwe vreemdelingenbeleid in Nederland.
De bezwaren van gewetensvolle sociaaldemocraten die deel uitmaakten van het kabinet dat de strengste vreemdelingenwet ooit tot stand heeft gebracht, is anno 2013 niet echt geloofwaardig.
En het sociaaleconomische beleid van de PvdA? Ook op dit gebied heeft Pronk boter op zijn hoofd. Het Paarse kabinet zette de eerste en tegelijkertijd de belangrijke stappen richting de liberalisering van staatsactiviteiten. Deze liberalisering leidde op den duur tot de beperking van de sociale verzorgingsstaat. Toen dit proces begon, zat er Jan Pronk bij. Pronk deed vrolijk mee. Nu klinkt hij plotseling als het geweten van de sociaaldemocratie. Waar was dit geweten toen Wim Kok de AOW versoberde? Dat was een belangrijke stap. Waar was Jan Pronk toen Wim Kok de ideologische veren had afgeschud?
De afschudding van ideologische veren betekende dat het sociaaldemocratische beginsel van solidariteit niet als een dogma maar als een bewegende, of vloeibare gedachte werd gezien. Het solidariteitsbeginsel zou in een post-afschudding van ideologische veren een gezichtspunt naast talloze andere gezichtspunten zijn.
Jan Pronk aanvaarde op een stilzwijgende wijze de afschudding van ideologische veren. Ook op dit gebied, de solidariteit is dus Jan Pronk niet erg geloofwaardig.
Desondanks heb ik enorme waardering voor deze stap van Jan Pronk. Waarom? Eigenlijk zien we ook in andere partijen de oudgedienden die op een bepaalde manier erg ontevreden zijn met hun politieke partij of de lijn van hun politieke partij. In het CDA waren grijze olifanten die in een zekere periode hebben getracht het CDA van binnen op te belazen. Cees Veerman van het CDA is een sprekend voorbeeld van een ontevreden oud-politicus die vrolijk in zijn eigen politieke huis brand wilde stichten. Ook Dries van Acht is zo’n type. Het zijn politieke pyromanen. Sommige oud-politici radicalisering na een zekere politieke periode. Nu ze geen politieke verantwoordelijkheid hoeven te dragen, gedragen ze zich als morele anarchisten die extreme uitganspunten propageren.
Hans van den Broek was ooit de minister van Buitenlandse zaken geweest. Ook was hij de buitenland-commissaris van de EU geweest. In die periode was hij een uitgesproken Atlantische pro-Amerikaanse, pro-Israëlische politicus. Waar staat hij nu? Hij presenteert zich van tijd tot tijd als een rabiate pro-Palestijnse, anti-Amerikaanse oud-politicus. Ook hij heeft grote problemen met zijn geloofwaardigheid.
Tenminste heeft Jan Pronk gekozen om zijn partij te verlaten. Pronk wil niet als een grijze olifant de partij van binnen opblazen. In dit opzicht is Jan Pronk een buitengewoon oprechte politicus. Bij die andere grijze olifanten kunnen we nauwelijks een spoor van oprechtheid vinden in hun politieke opvattingen en daden in vergelijking met hun bewindsperiode.
De grijze olifanten in de politiek brengen de politiek en de actieve politici in diskrediet. Door hun ongeloofwaardige houding beschadigen ze het aanzien van de politiek bij de burgers. Bovendien denken de grijze olifanten dat het volk aan een ongeneselijke vorm van amnesia lijdt.
Oud-politici moeten het leven in stilte durven te aanvaarden. De wereld gaat verder ook zonder grijze olifanten.