Peilingen zijn palingen, luidt het gezegde in de politiek. Net als de glibberige vis zijn ze vaak ongrijpbaar en onvoorspelbaar. De ene week schiet een partij omhoog, de andere week keldert die weer. Hoe komen peilingen eigenlijk tot stand? En waarin verschillen ze van elkaar?
1. Peil.nl – Maurice de Hond
- Bekendste peiler van Nederland, publiceert elke zondag. Richt zich op online onderzoek via een groot panel, met meestal meer dan 3.000 respondenten per meting. Andere peilers blijven vaak steken rond de 1.500 tot 2.000 respondenten.
- Iedereen kan zich aanmelden voor het panel. Dat maakt de peiling kwetsbaar voor zogeheten zelfselectie-bias. Voor de eindresultaten wordt daarom een selectie gemaakt, waarbij een deel van de respondenten eruit wordt gefilterd op basis van eerder stemgedrag.
- Peil.nl is snel, frequent en breed opgezet, maar krijgt ook kritiek vanwege de open inschrijving en de invloed van het selectieproces op de uitkomst. Het direct peilen na een crisis, wanneer de emoties het hoogst zijn, zou ten koste gaan van de betrouwbaarheid.
- Het in Amsterdam gevestigde No Ties voert de enquête uit. Dat bedrijf maakt deel uit van dataverwerker AnalitiQs, dat sinds 2024 onderdeel is van Highberg – allen grote dataverwerkers dan wel marktonderzoekers. Persoonsgegevens kunnen worden gedeeld binnen deze drie bedrijven.
2. Ipsos I&O Research
- Sinds het najaar van 2024 voeren Ipsos en I&O gezamenlijk zetelpeilingen uit. Ipsos is van oorsprong een Frans marktonderzoeksbureau voor de publieke sector, I&O een Nederlands onderzoeksbureau. Samen vormen Ipsos en I&O het grootste onderzoekbureau van Nederland. Dat werkt vooral voor overheden en non-profitorganisaties.
- De peiling maakt gebruik van het al langer bestaande I&O Research-panel, aangevuld met respondenten van PanelClix, het grootste panelplatform van Nederland. Anders dan bij Peil.nl, is deelname alleen mogelijk op uitnodiging.
- Er worden minimaal 2.000 respondenten gebruikt. Zij krijgen tien stemmen om te verdelen over partijen:
- Wie zeker is van zijn keuze, geeft alle stemmen aan één partij.
- Wie twijfelt, verdeelt stemmen over meerdere partijen.
Volg hier de laatste peilingen: LIVE | Peilingen Tweede Kamerverkiezingen
3. EenVandaag/Verian
- Sinds 2024 werkt actualiteitenprogramma EenVandaag (AVROTROS) voor zijn maandelijkse zetelpeiling samen met Verian. Dat is een marktonderzoeksbureau voor de publieke sector, met kantoren in heel Europa, Azië en de Verenigde Staten.
- Voor de peilingen maakt Verian gebruik van het panel van NIPObase. Het aantal respondenten varieert van 1.500 tot 2.000. Ze ontvangen meestal punten per ingevulde enquête, die ze later kunnen inwisselen voor cadeaubonnen.
- EenVandaag vult de onderbouwde zetelpeilingen aan met een enquête onder de eigen opiniepanel-leden.
4. Peilingwijzer
- De Peilingwijzer is niet een eigen peiling, maar een wetenschappelijke weergave van het gemiddelde van de belangrijkste zetelpeilingen. Politicoloog Tom Louwerse (Universiteit Leiden) publiceert de Peilingwijzer sinds 2016.
- De Peilingwijzer combineert data van Ipsos I&O en EenVandaag/Verian. Maurice de Hond doet niet mee aan de Peilingwijzer, die volgens hem te traag reageert op politieke gebeurtenissen.
- De data wegen niet allemaal even zwaar mee: de peildata, aantallen respondenten en mogelijke overlappende respondenten worden meegenomen in de berekening.
- De Peilingwijzer is trager, maar geeft een stabieler beeld dan individuele peilingen. Hij verschijnt meestal enkele keren per maand – vaker tijdens verkiezingstijd – en wordt gepubliceerd op de websites van onder meer de Universiteit Leiden en de NOS.
Volg hier de laatste ontwikkelingen voor de Tweede Kamerverkiezingen 2025