Eén op de vier mensen moet over veertig jaar in de zorg werken1. Gebeurt dat niet, dan kan ons zorgstelsel de vraag niet meer aan. Hervormingen zijn nodig, ook qua bekostiging. Biotechnologisch bedrijf Amgen wil aan die transformatie bijdragen. Niet alleen door geneesmiddelen te ontwikkelen, maar ook door uitkomstgerichte zorgconcepten te ontwikkelen voor en met zorgorganisaties en patiënten.
De gezondheidszorg staat onder druk, personeelstekorten lopen op en de zorgvraag neemt toe. De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) concludeert dat er keuzes nodig zijn ten aanzien van publieke waarden en gezondheidswinst. “Met waardegedreven zorg, ook wel value based healthcare genoemd, investeren we in doelmatige zorg”, zegt Jeroen Struijs, Associate Professor aan het Leids Universitair Medisch Centrum en senior researcher bij het RIVM. “Door uitkomsten te meten en sturingsinformatie in te zetten ontstaat er een lerend systeem dat verspilling voorkomt terwijl de kwaliteit omhoog gaat. Dit kan het antwoord zijn op de stijgende zorgvraag.” Struijs onderzoekt alternatieve bekostingsmodellen op basis van uitkomstgerichte zorg. “Het huidige systeem legt de prikkel op volume. Dat is geen incentive om de zorg te optimaliseren. Een alternatieve manier van financiële afspraken kan het vliegwiel zijn voor de transitie. Bijvoorbeeld een (meerjaren)afspraak waarin de zorgaanbieder beloond wordt voor betere uitkomsten en het resultaat gedeeld wordt in shared savings.”
Meer zorg is niet altijd betere zorg
De zorgaanbieders staan er niet alleen voor, zegt Vincent Wiersma, Value Based Healthcare-Specialist bij Amgen. “Bij Amgen zijn we gespecialiseerd in geneesmiddelen voor botgezondheid, hart- en vaatziekten, oncologie en hematologie. Wij hebben ons afgevraagd welke bijdrage wij daar bovenop kunnen leveren om het zorgsysteem duurzaam te verbeteren en toegang tot innovaties te behouden. Ik denk dan aan preventie, maar ook aan zorgconcepten die behandeluitkomsten meten en verbeteren, hulp bij het implementeren van verbeterde zorgpaden, thuiszorgoplossingen en e-health. Een voorbeeld is ons traject met een e-coach die patiënten begeleidt na een myocard infarct. Een ander voorbeeld is het gezamenlijk ontwikkelde dashboard waarmee ziekenhuizen inzicht krijgen in parameters van cardiovasculair risicomanagement (CVRM-zorg), die ze vervolgens kunnen vergelijken met andere ziekenhuizen. Met een ziekenhuis en huisartsengroep ontwikkelen we ook een digitaal zorgpad voor osteoporose. Daarmee beogen we bij te dragen aan het voorkomen van fracturen. Uiteindelijk willen wij betaald worden op basis van de waarde die wij leveren. En dus de uitkomsten die relevant zijn voor de patiënt.”
Betalen op uitkomsten kan weleens de grootste versneller zijn voor uitkomstgerichte zorg, verwacht Vincent Wiersma. “We hebben nog wel een stap te maken. Er is nog te weinig consensus over de uitkomsten die ertoe doen. Als we de zorg willen transformeren en het resultaat voor de patiënt prioriteit geven, kunnen transparante uitkomsten en een bekostiging in lijn met het behalen van de best mogelijke uitkomsten dit proces versnellen. De echte waarde zit in samenwerking. Daarmee kunnen organisaties de beste waarde voor de patiënt bereiken en het lerend vermogen continue verhogen. Dit kan dan worden versneld door de bekostiging ook uitkomstgericht te maken in plaats van volumegedreven.” Jeroen Struijs noemt de zorgprogramma’s voor diabetes, COPD, VRM en de integrale geboortezorgorganisaties goede voorbeelden. “Als je werkt met integrale bekostiging en daarbij de publieke waarden als uitgangspunt neemt, heeft het ziekenhuis een prikkel om overgebruik te verminderen en onnodige heropnames en complicaties te voorkomen.”
NL-NPS-1021-00003
1 SER, juni 2020