Houd toch op met die verkenners in de kabinetsformatie

De formatie begint veel te overhaast door direct verkenners op pad te sturen. Laat eerst de emoties tot bedaren komen en wacht tot de nieuwe Kamerleden zijn beëdigd en de nieuwe fractieleiders zijn gekozen. Dat had de Raad van State de Tweede Kamer moeten adviseren, vindt Arendo Joustra. En de eigen vicevoorzitter naar voren schuiven als verkenner is ‘een beetje dom’.

De Raad van State wil nog weleens klagen dat zijn adviezen niet worden gelezen. Maar leest de Raad zijn eigen adviezen wel? Die vraag dringt zich op na het lezen van het advies van de Raad van State aan de Tweede Kamer over de verkenningsfase in de kabinetsformatie.

Want laat je dat advies tot je doordringen, dan is slechts één conclusie mogelijk. Die malle situatie met ‘verkenners’ moet onmiddellijk stoppen. Alsof de dramatische twee weken na de verkiezingen van 17 maart 2021 niet al reden genoeg waren om het woord ‘verkenning’ nooit meer in de mond te nemen.

Weet u het nog? Al een dag na de verkiezingen werden Annemarie Jorritsma (VVD) en Kajsa Ollongren (D66) aangesteld als verkenners. Om een week later al weer te worden ontslagen wegens het lekken van een notitie met daarop de zin ‘Omtzigt, functie elders’. Waarna Tamara van Ark (VVD) en Wouter Koolmees (D66) aantraden als vervangers. Die ook niets presteerden, althans geen eindverslag.

Het meest beschamende debat in de Tweede Kamer ooit

Die hele verkenningsfase leidde op 1 april 2021 tot het meest absurde, surrealistische en beschamende debat in de Tweede Kamer ooit. Niet alleen vanwege de foutieve veronderstelling dat er niet over personen mag worden gesproken en de malle suggestie dat een Kamerlid (Pieter Omtzigt nota bene) kan worden gedwongen een andere functie te aanvaarden, maar ook vanwege een – om goede redenen – nooit eerder vertoonde motie van afkeuring tegen een collega-fractievoorzitter, Mark Rutte (VVD).

Zelden heeft de Tweede Kamer zich zo ontspoord en losgeslagen van staatsrechtelijke principes getoond als op die eerste april 2021. En niemand die ingreep, noch de voorzitter van de Tweede Kamer noch het zogenaamde geweten (nee dus) van de Tweede Kamer, Kees van der Staaij (SGP), die vrolijk meedeed aan deze ongein.

Onverstandig om vicevoorzitter Raad van State verkenner te maken

Alle reden dus voor de Raad van State om de Tweede Kamer te manen om te stoppen met die malle voorfase van de formatie die ‘verkenning’ heet. Integendeel, de Raad van State tovert een konijn uit zijn hoge hoed. Het stelt de Tweede Kamer voor om, bijvoorbeeld, de vicevoorzitter van de Raad van State te belasten met de functie van verkenner.