Koninkje pesten met Kroondomein

Keer op keer laat de Tweede Kamer blijken dat ze is losgeslagen van haar staatsrechtelijke ankers, schrijft Arendo Joustra. Nu weer door zich rechtstreeks te wenden tot de Koning met een motie die, nogal schijnheilig, een ‘vriendelijk beroep’ wordt genoemd.

De nieuwe bestuurscultuur van de Tweede Kamer kenmerkt zich vooral door geen cultuur meer te hebben. En net te doen alsof vertrouwde regels niet meer bestaan of nodig zijn. Zie de nog nooit vertoonde ‘motie van afkeuring’ tegen een medelid (Mark Rutte) in april dit jaar, het loslaten van elke regie bij de formatie, het toestaan van onderlinge scheldpartijen in de vergaderzaal en gisteren weer met een ‘rechtstreeks beroep’ op de Koning.

De Tweede Kamer hoort zich niet rechtstreeks tot de Koning te wenden

Want een meerderheid van de Tweede Kamer heeft zich dinsdag rechtstreeks tot de Koning gewend met een verzoek om de Kroondomeinen het hele jaar open te stellen voor publiek. De Koning wordt met een flauwe woordspeling gevraagd om ‘een royaal gebaar’ te maken. Het zal toeval zijn geweest dat de motie is aangenomen op de 18de verjaardag van kroonprinses Amalia.

Het is een vreemde manoeuvre, want de Tweede Kamer kan de Koning eigenlijk niet rechtstreeks aanspreken. In 1848 is bepaald dat de Koning onschendbaar is en de ministers verantwoordelijk zijn. Zo’n regel, nota bene opgenomen in de Grondwet onder Artikel 42, werkt natuurlijk alleen als alle betrokkenen zich eraan houden.

De Tweede Kamer heeft de Koning in een onmogelijke positie gemanoeuvreerd

Dit betekent in het geval van de Tweede Kamer dat die zich niet rechtstreeks tot de Koning moet wenden, maar dit via de band van de minister moet spelen. Het parlement kan de minister-president aanspreken op het doen en laten van de Koning, niet de Koning zelf.