In het NOS Slotdebat speelde Wilders ruig, gedroeg Rutte zich als de eeuwige ceremoniemeester en liet Hoekstra zich niet de kaas van het brood eten. De overige lijsttrekkers probeerden vooral scenario 1986 te vermijden. Politiek redacteur Eric Vrijsen verwacht dat de opkomst nog best kan meevallen.
Kiezers beslissen door de jaren heen steeds later welke partij hun stem krijgt. Bij de vorige verkiezingen in 2017 hakten volgens onderzoek zo’n twee miljoen kiezers – bijna één op de zes – op de allerlaatste dag de knoop door. Pas op weg naar het stemhokje of zelfs toen ze nog even met het rode potlood boven het stembiljet zweefden, eindigde hun twijfel.
Cliché dat het nog alle kanten op kan
Daarom zeiden dinsdagavond alle spindoctors en commentatoren rond het NOS Slotdebat dat ‘het nog alle kanten op kan’. Dat is behalve een cliché, ook een fabeltje. Als twee miljoen lastminutekiezers besluiten om massaal op Kees van der Staaij (SGP) te stemmen, krijg je inderdaad een politieke aardverschuiving. Zouden al die twijfelaars pardoes naar Joost Eerdmans (JA21) gaan, dan komt er zeker een rechts kabinet. Stromen ze volledig naar Farid Azarkan (DENK), dan haalt Nederland de voorpagina van de New York Times. Maar dat gebeurt niet.
Carla Joosten recenseerde het debat van EenVandaag: Verkiezingsdebat Hoekstra-Ploumen spannender dan Rutte-Wilders
De werkelijkheid is dat de lastminutekiezers zich evenredig verdelen over de partijen. Alleen als zich in het laatste televisiedebat iets spectaculairs voordoet, zwenkt een groot deel van die twee miljoen twijfelaars één kant op. Dat gebeurde bijvoorbeeld in 1986, toen Ruud Lubbers zich opstelde als een stabiele bestuurder te midden van de twee kemphanen PvdA en VVD. Het CDA stond in de peilingen op verlies, maar opeens trok de partij als een magneet VVD-twijfelaars naar zich toe: 54 zetels.
Het grote plunderen bleef uit
Gebeurde dat dinsdagavond ook in het laatste lijsttrekkersdebat? Gaat een van de grote partijen alsnog de naaste concurrenten plunderen? Nee, daar zag het niet naar uit. De meeste lijsttrekkers waren vooral bezig het 1986-scenario te vermijden, omdat ze anders de VVD van Mark Rutte nog groter zouden maken.
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?