Natuurlijk moet het kabinet aftreden om de toeslagenaffaire. En wel hierom

Aangezien werkelijk alle geledingen van de almachtige staat tegen burgers hebben samengespannen, kan het kabinet niet anders dan aftreden. Niet louter om schuld te belijden voor de toeslagenaffaire, maar om te laten zien dat de staat zijn plaats kent. En die is dienstbaar zijn aan de burger, schrijft Arendo Joustra. En aftreden maakt het kabinet geenszins machteloos, zo bewijst de parlementaire geschiedenis.

De Acte van Verlating, de Nederlandse onafhankelijkheidsverklaring uit 1581, zegt het zo mooi. ‘De burgers zijn er niet voor de staat, maar de staat is er voor de burgers.’ Een kleine driehonderd jaar later zei de Amerikaanse president Abraham Lincoln het in zijn Gettysburg Address niet veel anders. ‘De regering is van het volk, door het volk, voor het volk.’

Dit besef, dat de staat dienstbaar moet zijn aan de burgers, zou leidend moeten zijn bij het gesprek in de ministerraad over de toeslagenaffaire. Dinsdagavond en vrijdag overlegt het kabinet over zijn reactie op het verslag Ongekend onrecht van de parlementaire ondervragingscommissie kinderopvangtoeslag. Maandagavond meldde het tv-programma Nieuwsuur dat premier Mark Rutte (VVD) niet vindt dat zijn kabinet de ultieme knieval hoeft te maken.

Het verslag Ongekend onrecht is echter vernietigend. ‘De grondbeginselen van de rechtsstaat zijn geschonden,’ staat daarin te lezen. Kan het erger?

Als de toeslagenaffaire niet tot opstappen leidt, wat dan wel?

Alle zogenaamd ‘gescheiden’ machten van de overheid hebben in de toeslagenaffaire gefaald. Niet alleen de regering, maar ook het parlement. En niet alleen de ambtenarij, maar ook de rechterlijke macht. En niet even, maar vele jaren lang. En niet ten koste van een enkele burger, maar ten koste van vele duizenden burgers. En het ging niet om een paar stuivers, maar om hele jaarinkomens.