Onafhankelijke journalisten: steeds schaarser, steeds belangrijker  

Journalistiek wordt steeds vaker gefaciliteerd met overheidsgeld. Laten we dus blij zijn dat er nog altijd onafhankelijke weekbladen bestaan, schrijft Roelof Bouwman.

Het kan nauwelijks iemand zijn ontgaan: Elsevier Weekblad vierde vorige week het 75-jarig bestaan. In het extra dikke jubileumnummer werd vastgesteld dat Nederland sinds het verschijnen van de eerste editie, op 27 oktober 1945, ingrijpend is veranderd. Maar ook dat Elsevier Weekblad zich na al die jaren nog steeds ’s lands grootste journalistieke weekblad mag noemen.

In de jaren zeventig wemelde het nog van de ‘opinieweekbladen’

Het kan geen kwaad nogmaals te benadrukken hoe bijzonder dat is. Nog in de jaren zeventig van de vorige eeuw, toen Elsevier het dertigjarig bestaan vierde, wemelde het in kiosken en boekwinkels van zogenoemde ‘opinieweekbladen’. Elke donderdag arriveerde een nieuwe zending.

Groot aanzien genoot Vrij Nederland, ‘hét paspoort van het linkse levensgevoel’. Met elke week onthullingen, diepgravende slow journalism, spraakmakende interviews (Bibeb), erotische-contactadvertenties (‘Zettertjes’) en columnisten van het kaliber: Tamar (Renate Rubinstein) en Piet Grijs (Hugo Brandt Corstius).

Haagse Post was naar eigen zeggen ‘links en toch leesbaar’

De Haagse Post voerde de leus ‘links en toch leesbaar’. Het blad stond bekend als zeer trendgevoelig en was uiterst bedreven in het betrappen en duiden van de tijdgeest.

Ietwat bezadigder maar wel zeer gedegen was weekblad De Tijd, dat tot 1974 verscheen als dagblad. Van de oorspronkelijk katholieke signatuur viel steeds minder te merken.

Dat laatste gold ook voor De Nieuwe Linie, waar Rome was ingeruild voor Karl Marx. Volgens het in 1981 opgestelde redactiestatuut steunde het blad ‘het streven naar een nieuwe, niet-kapitalistische economische orde’.

Ideologische scherpslijpers gaven in de jaren zeventig eveneens de toon aan in de kolommen van De Groene Amsterdammer. Het kwam de leesbaarheid niet altijd ten goede. Een vaste kring van hoogopgeleide abonnees nam daar echter geen aanstoot aan.