President Vladimir Poetin verwijt het Westen al twintig jaar dat het Rusland insluit. Hij zag zijn opvatting bevestigd in het tenenkrommende optreden in 2014 van Hans van Baalen en Guy Verhofstadt in Kiev, schrijft Robbert de Witt. Dus wat moet Europa nu, met Wit-Rusland?
Robbert de Witt (1978) is Buitenlandredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij blogt wekelijks op donderdag over mondiale ontwikkelingen en de gevolgen ervan voor Nederland en Europa.
Wat maakt het optreden van Guy Verhofstadt en Hans van Baalen in Kiev, februari 2014, precies zo tenenkrommend? Misschien de gezwollen taal, in steenkolen-Engels. Of het contrast tussen revolutionaire retoriek en hun voorkomen van Brusselse apparatsjiks. Wellicht ook de ergernis over het feit dat de twee pretenderen namens heel Europa te spreken, en en passant visumvrij reizen aanbieden, alsof zij daarvoor een mandaat hebben gekregen van de Europese kiezer. Het is, ook zes jaar na dato, lastig er precies de vinger op te leggen.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
De betogers die toen, hartje winter, al weken het beroemde plein in Kiev bezet hielden, verdienden zeker sympathie in hun verzet tegen president Viktor Janoekovitsj. Die boog immers, tegen de wens van de meerderheid van de Oekraïners, voor de druk uit Moskou om geen associatieakkoord met de Europese Unie te tekenen. Het bewind van deze mini-Poetin was door-en-door corrupt, zoals de beelden van zijn presidentiële onderkomen bewezen nadat hij was gevlucht.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Aangestuurd door het Westen
Maar in hoeverre was het gepast dat de twee liberale europarlementariërs het podium opklommen en het Europees Parlement partij maakten in het conflict dat Oekraïne in tweeën scheurde? ‘Elke week komt hier een nieuwe EU-delegatie, net zo lang tot jullie hebben gewonnen,’ beloofde Verhofstadt. Van Baalen: ‘Wij blijven bij jullie.’
Lees ook: Wit-Rusland bewijst: sterke mannen zijn zeker niet zaligmakendDe Russische regering beweerde voordien al dat de rebellie in het buurland werd aangestuurd door het Westen. Door partij te kiezen en de betogers aan te sporen om door te gaan, bewezen Verhofstadt en Van Baalen dus het gelijk van Poetin – ook al waren zij niet de initiatiefnemers van de opstand.
Waarom burgers in Wit-Rusland de straat op gaan
Vladimir Poetin verwijt het Westen – NAVO en Europese Unie – al twintig jaar dat het zijn invloedssfeer uitbreidt ten koste van Rusland. Steeds meer Oost-Europese landen die behoorden tot het Warschaupact of tot de Sovjet-Unie, liepen over naar het Europese kamp.
Precies om die reden keerde VVD-leider Frits Bolkestein zich in de jaren negentig tegen verdere oostwaartse uitbreiding van de NAVO: Moskou zou zich vernederd en in een hoekje gedreven kunnen voelen, met alle gevolgen van dien.
Dat dilemma is er anno 2020 nog altijd. In buurland Wit-Rusland gaan boze burgers de straat op om te demonstreren tegen het regime van president Aleksandr Loekasjenko. Die zou zijn verkiezingszege bij elkaar hebben gefraudeerd. Moet ‘Europa’ er alles aan doen om Wit-Rusland in het westerse kamp te krijgen? Moeten er sancties komen? Moeten er vlot europarlementariërs naar Minsk, om daar de oppositie te steunen? Of moeten we het de Wit-Russen zelf laten oplossen, met het risico dat Loekasjenko zo de vrije hand krijgt om met zware repressie aan de macht te blijven?
Lees ook: ‘De laatste dictatuur van Europa’ wankelt‘Laat de geschiedenis maar oordelen’
Zelf hebben Guy Verhofstadt en Hans van Baalen nog altijd geen spijt van hun interventie op de Maidan in Kiev in 2014. Integendeel. Vorig jaar nog, bij een terugblik vijf jaar na de Oekraïense revolutie die begon op het centrale plein van Kiev, zei Van Baalen dat hij het opnieuw zou doen. ‘Laat de geschiedenis maar oordelen. Ik zou het zo weer doen,’ zei de VVD’er tegen actualiteitenprogramma Nieuwsuur.
Laat iemand hem en Verhofstadt tegenhouden voordat ze weer in het vliegtuig stappen.