Rechtse NVU vast niet enige partij met AIVD-informanten

Nederlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten zijn van oudsher niet erg kieskeurig als het gaat om het selecteren van methodes en doelwitten, schrijft Roelof Bouwman. Dat heeft zo zijn consequenties.

‘Politie en AIVD runden informant in top extreem-rechtse partij NVU,’ meldde NRC Handelsblad vorige week over de volle breedte van de voorpagina. Het was een mooie primeur. De informant, een zekere Richard Prein, was volgens NRC tweeënhalf jaar lang, van juni 2017 tot eind vorig jaar, een van de naaste medewerkers van NVU-leider Constant Kusters. Verderop in de krant werden vier complete pagina’s aan het nieuws gewijd.

NVU bestaat al bijna 50 jaar, maar bemachtigde nog nooit een zetel

Dat laatste was misschien een beetje overdreven. De in 1971 opgerichte Nederlandse Volks-Unie is een partij die al bijna vijftig jaar bestaat, maar er in die tijd nog nooit in is geslaagd om bij verkiezingen ook maar één zetel in de wacht te slepen. Niet in de Tweede Kamer, niet in Provinciale Staten en ook niet in gemeenteraden. Allesbehalve een belangrijke speler op ons politieke toneel dus.

De uitvoerige berichtgeving in NRC was ook een beetje over the top omdat je zou kunnen denken dat het heel uitzonderlijk is dat de AIVD bij het volgen van radicale politieke partijen gebruikmaakt van informanten.

Aanpak met informanten zeer gebruikelijk, zoals bij de CPN

Terwijl we weten dat die aanpak heel gangbaar is. De communistische CPN bijvoorbeeld, in 1991 opgegaan in GroenLinks, wemelde van de informanten van de Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD), de voorloper van de AIVD. Dat was trouwens niet de enige bemoeienis van de BVD met de communisten. Partijleider Paul de Groot werd jarenlang thuis afgeluisterd. Ook speelde de BVD een sturende rol bij een scheuring die zich eind jaren vijftig voordeed in de CPN.

In 1969 ging de BVD nog een stapje verder. In een poging om beter zicht te krijgen op de internationale contacten van Nederlandse maoïsten, richtte de dienst een fictieve politieke partij op: de Marxistisch-Leninistische Partij Nederland (MLPN). Met een eigen maandblad, De Kommunist, dat jarenlang werd volgeschreven op het hoofdkantoor van de BVD.