Klukkluk, Ushi, de witte neger Oboema: zij dreigen allemaal op last van antiracisten te worden weggeveegd. Maar er is een alternatief voor censuur: duidelijk maken dat oude tv-programma’s niet langs de moderne multiculturele meetlat moeten worden gelegd, schrijft Gerry van der List.
Elsevier Weekblad-redacteur Gerry van der List zit graag en vaak voor de tv. Wekelijks doet hij verslag van zijn kijkervaringen.
Veel blanken zullen er – stiekem – om hebben moeten lachen. Misschien hadden ze zelfs een gevoel van herkenning toen in een van de twaalf briljante afleveringen van de Britse comedyserie Fawlty Towers de hoteleigenaar Basil Fawlty in een ziekenhuis op een dokter met een erg donkere huidskleur stuitte. Je zag hem schrikken. Die reactie is natuurlijk niet netjes. Er is geen reden om aan te nemen dat artsen van een ander ras hun vak niet goed kunnen uitoefenen. Maar de veelzeggende paniekerige blik van John Cleese in zijn gedaante van de geborneerde Fawlty was heel komisch.
Zulke taferelen zullen we niet vaak meer kunnen zien. Op last van de antiracistische beweging worden alle cultuurproducten gescreend op raciale vooroordelen. De BBC heeft al een aflevering van Fawlty Towers tijdelijk uit de lucht gehaald en van waarschuwingen voorzien in verband met reactionaire opmerkingen van een karikaturale majoor. En Netflix verwijderde Little Britain van het platform, omdat de acteurs een keer met een zwart geschminkt gezicht te zien waren. Alsof zij in hun absurdistische sketches niet met alles en iedereen de draak staken.
Het woord ‘indianen’ is al in de ban gedaan
NPO en RTL gaan ook bekijken wat er allemaal te censureren valt. De – progressieve – VPRO heeft al zwaar gezondigd door Little Britain uit te zenden en zal zich nu moeten afvragen hoe diep het door het stof moet na Michiel Romeyn de gelegenheid te hebben geboden als de ‘witte neger’ Oboema de (racistische) lachers op de hand te krijgen. En RTL mag niet meer de enige programma’s herhalen waarin de voormalige coryfee Wendy van Dijk grappig bleek te kunnen zijn. Als het typetje Ushi maakte ze het Japanse volk en eigenlijk het hele Aziatische ras belachelijk.
Pipo de Clown mag natuurlijk ook niet meer. In de ooit heel populaire kinderserie speelde Herbert Joeks immers Klukkluk, een onhandige en gebroken Nederlandse sprekende indiaan. Sowieso is het hele begrip ‘indianen’ al in de ban gedaan. Tegenwoordig moet gesproken worden van ‘native Americans’.
Zelfs Herman Finkers gebruikte het ‘n-woord’
Ook in oude cabaretprogramma’s zal flink moeten worden geknipt. Zelfs als het gaat om een brave katholiek als Herman Finkers. De Tukker meende het zich ooit te kunnen veroorloven aan te komen zetten met een variant op het radiospelletje ‘Geen ja, geen nee’ met als titel ‘Geen jager, geen neger’. Daar moest het publiek toen hard om lachen. Nu is ‘neger’ het verboden ‘n-woord’.
Dat censureren wordt dus nog een heel gedoe. Er bestaat wel een eenvoudiger alternatief. Namelijk ophouden met alle tv-series (en romans en toneelstukken en films) langs de moderne multiculturele meetlat te leggen. En de luidruchtige antiracistische activisten vertellen dat we niet iedere humorist de mond gaan snoeren omdat zij niet tegen een grapje kunnen.