Over integriteit oordelen is lastig, leert de wethoudersaffaire in de Limburgse gemeente Brunssum. Een lesje voor de toekomst voor hen die niet kunnen wachten met oordelen.
‘Heel Nederland wil dat hij weggaat,’ wist het NOS Journaal eind vorig jaar te melden. Het ging over de Brunssumse wethouder Jo Palmen die onder vuur lag wegens een integriteitsprobleem.
De burgemeester, de gouverneur en nota bene de minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren (D66) hadden hun oordeel geveld en vonden dat de wethouder moest opstappen. Zo ontstond de bekende hetze-achtige sfeer die Nederland wel vaker in zijn greep krijgt.
Lees het commentaar van Gertjan van Schoonhoven: het volksgericht is weer een machtig wapen, in handen van velen
Integriteit Palmen valt mee
En zie: drie maanden later oordelen twee hoogleraren dat het met die alom betwijfelde integriteit van Palmen meevalt. Dit in tegenstelling tot het oordeel van een eerder onderzoek waarop alle notabelen zich hadden gebaseerd.
De hoogleraren Douwe Jan Elzinga en Arno Korsten constateren weliswaar dat Palmen door de jaren heen ‘een sfeer van belangenverstrengeling’ rond zijn persoon had gecreëerd, maar vinden ook dat hij is ‘gescalpeerd’ en op de ‘moderne guillotine’ is gelegd.
Te vlug uit de heup geschoten
Het eerdere onderzoek noemen ze ronduit ‘ondeugdelijk’. Minister Ollongren heeft volgens Korsten te vlug ‘uit de heup geschoten’.
Dat zijn harde woorden. Voormalig burgemeester Luc Winants (CDA), die als gevolg van de affaire vertrok, krijgt nu zelf onder uit de zak.
Winants en gouverneur Theo Bovens (CDA) hebben het hooggeleerde onderzoek intussen alweer gekritiseerd en vinden dat er te juridisch en te weinig moreel is gekeken.
Hoe dan ook. De affaire leert dat het lastig oordelen is over een begrip als integriteit.
Politiek is smerig werk
De wethouder zelf leek nergens van op te kijken. Hij was niet verrast door de uitkomst, want hij had niets fout gedaan. Hoewel Palmen al veertig jaar in de politiek zit, heeft hij er blijkbaar geen hoge pet van op. ‘Politiek is smerig werk. Bestuur is prettig werk,’ zei hij tegen Nieuwsuur.
En dus wil hij graag wethouder blijven. En daar gaat er maar een over: de gemeenteraad.
Er moet wel erg veel aan de hand zijn, wil een minister met een Kroonbesluit ingrijpen, zoals ze eerder suggereerde.
Ingrijpen moet Ollongren maar niet doen. Ze kan beter het advies van de hoogleraren opvolgen om aan een wettelijke integriteitstoets voor wethouders te gaan werken.