Dinsdag 19 april bezocht de Hongaarse premier Viktor Orbán de Duitse oud-bondskanselier Helmut Kohl. Met deze ontmoeting openbaarde Kohl zijn politieke testament voor de redding van Europa.
Kohl, kanselier van de Duitse hereniging en een van de drijvende krachten achter het Verdrag van Maastricht, zal de geschiedenis ingaan als groot Duitser én Europeaan. Vanwege zijn hoge leeftijd en slechte fysieke conditie volgt hij de Europese politiek vanaf de zijlijn. Hij nodigt zeer zelden politici bij hem thuis uit.
Maar de oud-kanselier maakte, nu Europa onder vuur ligt, een uitzondering voor zijn ‘vriend’ Viktor Orbán. De Hongaarse premier geldt als de grootste criticus van het opendeurbeleid van bondskanselier Angela Merkel, die haar loopbaan begon onder haar mentor Kohl. Orbán en Kohl benadrukten dat hun ontmoeting niet was gericht tegen het beleid van Merkel.
Talenten
Kohl en Orbán kennen elkaar al lang. Tijdens hun lange politieke levens zijn ze steeds dichter bij elkaar gekomen. Kohl zag wel wat in de politieke talenten van de jonge Hongaar.
Pijnlijk voor Angela Merkel: mentor Kohl ontmoet Orbán
Lees verder >
Orbán, die na de val van de Muur bij de Europese liberalen begon, werd mede door Kohl overtuigd om over te stappen naar de Europese Volkspartij, de partij van conservatieven en christen-democraten in Europa. Een overstap die Orbán nooit heeft betreurd.
Als conservatief-christen-democratisch en niet als liberaal politicus is zijn ster gaan rijzen en wist hij vijf verkiezingen op rij te winnen. Dit tot grote ergernis van zijn tegenstanders, de Europese socialisten en links-liberalen, die hem de overstap nooit hebben vergeven.
Antall
De ontmoeting tussen Kohl en Orbán deed denken aan de laatste ontmoeting van Orbán met de eerste democratische premier van Hongarije. József Antall – de Hongaarse bondgenoot van Kohl – sprak op zijn sterfbed met de jonge Orbán. Antall liet hem daar weten dat hij in hem de toekomstige premier van Hongarije zag. Nu Hongarije onder Orbán op koers ligt en Midden-Europa zich heeft ontworsteld aan de druk van illegale migratie, die Orbán effectief heeft bestreden, lijkt Antall gelijk te krijgen.
Het is niet de nostalgie naar de jaren negentig, die Orbán Kohl op Duitse grond deed bezoeken. Beide politici zijn bezorgd om de erfenis van Kohl, die bestaat, of althans tot voor kort bestond, uit een krachtig Europa met een denderende Frans-Duitse motor, die bij vriend en vijand respect afdwong.
Het Europa van Kohl was voorbestemd om een zelfbewuste plaats op het wereldtoneel in te nemen. Maar Kohl heeft vanaf de zijlijn met lede ogen moeten constateren dat zijn beeld van Europa een fata morgana was. Eerder nog wordt de vraag met de dag urgenter: is Europa nog te redden?
Onvrede
De crises in Europa stapelen zich op en dreigen de Unie boven het hoofd te groeien. De Europese elite, aangevoerd door bondskanselier Angela Merkel, weet zich geen raad met de onvrede, dat in Europa als een vuur om zich heen grijpt.
De enige reactie van deze weinig inspirerende generatie Europese leiders is: ‘business as usual’, maar dat zal niet meer genoeg zijn om Europa te redden.
De prangend vraag is derhalve: wie gaat de erfenis van Kohl redden? Kohl heeft zelf het antwoord gegeven. Zijn politieke testament voor de redding van Europa luidt: ‘Meer Orbán, minder Merkel.’