Er is een politieke cultuur ontstaan waarin Tweede Kamerleden veelvuldig ‘verbijsterd’ zijn over fouten die worden gemaakt. Die cultuur sijpelt via de overheid door naar burgers. Dat is niet bevorderlijk voor de ondernemingszin, schrijft CDA-Kamerlid Derk Boswijk in een ingezonden opinie.
Nederland keek collectief als een konijn in de koplampen toen vorig jaar maart in alle hevigheid corona wereldwijd om zich heen sloeg. Snel werd een appèl gedaan op de mannen en vrouwen van onze krijgsmacht om overal waar nodig te helpen.
Derk Boswijk (Woerden, 1989) is Tweede Kamerlid voor het CDA. Hij is woordvoerder Defensie, Landbouw en Water. Hij is reserveofficier bij de Koninklijke Landmacht.
Ingezonden opinieartikelen worden geselecteerd door de redactie, maar vertegenwoordigen niet noodzakelijkerwijs het standpunt van EW.
De Koninklijke Landmacht riep het Land Information Manoeuvre Centre in het leven. Het doel van het LIMC was om continu te bekijken wat er in de samenleving speelt om voorbereid te zijn op mogelijke hulpvragen. Denk hierbij aan praktische verkenningen van hoeveel ziekenhuisbedden waar nog beschikbaar zijn.
Persoonsgegevens opgehaald als ‘bijvangst’
Alleen doordat dit een nieuwe manier van werken was, waarbij openbare bronnen op internet werden gebruikt, ging het LIMC in de fout. Als ‘bijvangst’ werden namelijk ook persoonsgegevens opgehaald, wat in strijd is met de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Ook was er geen formele opdracht aan de krijgsmacht om dit te doen. Toen de minister erachter kwam, werd de operatie direct gestopt. Er werd een onafhankelijk onderzoek ingesteld dat duidelijk maakte dat er geen sprake was van kwade opzet. Waarna de minister alle aanbevelingen overnam.
Eind goed al goed, dacht ik nog, toen ik in de Kamer het debat ging voeren over dit voorval. Ik veroordeelde de fout die was gemaakt, maar zag vooral een kans om hiervan te leren, aangezien het informatie-gestuurd-werken in de toekomst een nog veel grotere rol gaat spelen. Ik was nog niet klaar met mijn betoog of ik werd bijna collectief door andere partijen aangesproken dat ik de fouten niet serieus genoeg nam en een loopje nam met onze grondrechten.
Een aantal partijen vond dat de krijgsmacht het hele informatie vergaren, dus bijvoorbeeld ook het verkennen van het terrein bij oefeningen, maar helemaal niet meer moet doen. Bijzonder. De kranten meldden over mijn pleidooi alleen dat ‘zelfs het CDA zijn eigen minister scherp veroordeelde’.
Lees ook van Derk Boswijk: Diversiteit? Dan ook meer lageropgeleiden in de politiek
Een dag vergist, meteen boete van 1.500 euro. Weg motivatie
De volgende morgen zat ik vroeg bij een boer aan de koffie die mij vertelde dat hij druk was met innoveren maar door een menselijke fout in zijn administratie – hij had zich een dag vergist – een boete had gehad van 1.500 euro. Weg motivatie.
Weer een dag later sprak ik een boerin in Salland, Overijssel, die vol passie sprak over het initiatief van dertig boeren die vol inzetten op biodiversiteit en de hoopgevende resultaten daarvan. Maar ook dat werd, ondanks dat het in de experimenteerfase zat, keihard afgestraft op fouten. ‘Het lijkt wel of we niet eens meer mogen leren,’ besloot ze treffend.
Er is een politieke cultuur ontstaan waarin we permanent ‘verbijsterd’ moeten zijn. Waar we hard oordelen over fouten en vooral moeten stoppen met onze nek uitsteken om te leren. Die cultuur begint bij de volksvertegenwoordiging en komt via de overheden terecht bij de burgers.
Laten we wat minder ‘verbijsterd’ zijn, en wat meer leergierig.