Valkuilen op de weg van Pieter Omtzigt naar de verkiezingen

Pieter Omtzigt is de Robin Hood van de Nederlandse politiek. Nu die zich uit de luwte waagt, ziet Eric Vrijsen diverse valkuilen op Omtzigts weg naar de verkiezingen. De kwetsbare punten in de Omtzigt-strategie op een rijtje.

Pieter Omtzigt domineert sinds zondag 20 augustus het nieuws met de oprichting van zijn partij Nieuw Sociaal Contract. Het is nog een lange weg te gaan naar 22 november, maar Omtzigt lijkt al bij voorbaat de winnaar van de Tweede Kamerverkiezingen. De Duitsers hebben daar een mooi woord voor: Hoffnungsträger.

Hij draagt de hoop van miljoenen kiezers dat het straks beter wordt. Of zoals hijzelf zegt: ‘Een mooier Nederland.’ Er zijn peilingen die hem 46 Kamerzetels toedichten. Eerst zien, dan geloven.

Het kan natuurlijk wel. Met een combi van linkse en rechtse standpunten is Omtzigt een alternatief, een vluchtheuvel voor kiezers die teleurgesteld zijn in andere partijen. Bij de laatste Statenverkiezingen werd de BoerBurgerBeweging van Caroline van der Plas ook ineens de grootste partij.

Toch zijn er kwetsbare punten in Omtzigts campagnestrategie.

De kandidatenlijst is een forse uitdaging

Het is de vraag of Omtzigt genoeg kandidaten naar voren kan schuiven. Natuurlijk dienen zich allerlei avonturiers bij hem aan, maar Omtzigt en zijn medestanders moeten scherp selecteren. Ieders antecedenten moeten worden nagetrokken om te voorkomen dat straks NSC-Kamerleden door de mand vallen wegens belastingontduiking, seksuele intimidatie of een strafblad. Er wordt op gezinspeeld dat Omtzigt slechts in enkele kiesdistricten zal meedoen of met slechts een beperkte lijst in alle 19 kiesdistricten. Hij vermindert inderdaad de risico’s door te volstaan met een groepje vertrouwelingen. Maar als Omtzigt dat doet, krijgt hij dat ingepeperd tijdens de tv-debatten.

Hij zit nu nog in de wittebroodsweken van zijn partij. Straks wordt de campagne harder. Als Omtzigt blijft zeggen dat hij niet het maximale aantal zetels in de Kamer wil bezetten, zal hem democratische lafheid worden verweten. Als hij herhaalt dat het niet gaat om de positie van minister-president, wordt hem aangerekend dat hij wegloopt voor verantwoordelijkheid. Kiezers willen een politicus die ze kunnen vertrouwen, maar ze willen ook een bestuurder die opkomt voor hun belangen. Hij kan zich niet verschuilen achter het idee van een plakbandpartijtje. In de campagne zal Omtzigt op het scherpst van de snede moeten uitleggen waarom hij in 2019 niet bereid was staatssecretaris van Belastingen te worden om het Toeslagenschandaal op te lossen. En wie zal hij straks naar voren schuiven om namens NSC dit vraagstuk op te lossen?

Dan kun je niet aankomen met het argument dat je helaas te weinig tijd had om nieuwe partijgenoten te screenen. Vakbekwame mensen zijn er trouwens genoeg. Reken maar dat CDA’ers zich bij bosjes melden. Zo maakte gisteren Caspar Veldkamp via X (voorheen Twitter) bekend dat hij naar NSC overstapt. Veldkamp was Nederlands ambassadeur in Griekenland en Israël. Hij was zaakgelastigde in Brussel. Hij is nu bewindvoerder bij de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling (ook wel de Oost-Europabank) in Londen. Je zou zeggen: Omtzigt heeft al een prima kandidaat voor de post van Buitenlandse Zaken.