Aangewreven schuldgevoel over slavernij afgekocht met woorden en euro’s

De regering wil, naast het aanbieden van excuses, volgend jaar ook een fonds van 200 miljoen euro voor ‘bewustwording’ van de slavernij. De pijn daarvan is zeven generaties later blijkbaar nog voelbaar, leerde Philip van Tijn. Kun je nagaan hoe voelbaar de pijn is voor nabestaanden van slachtoffers van de Holocaust of van Jappenkampen en Bersiap. Zo is er via miljoenenfondsen nog een hoop onrecht recht te zetten.

Het heeft er alle schijn van dat de Nederlandse regering in 2023, het herdenkingsjaar van de afschaffing van de slavernij (1863), zijn excuses voor deze slavernij zal aanbieden. 1863 is een willekeurig jaartal, want al in 1815 schafte Nederland de trans-Atlantische slavenhandel af en pas in de twintigste eeuw werd het restant slavernij in Nederlands-Indië afgeschaft.

En dan zijn er nog heel wat andere voormalige koloniën van Nederland, om niet te spreken van al die voormalige koloniën van andere Europese landen. En ook hebben we het nog helemaal niet over al die landen waar anno 2022 naar schatting 100 miljoen slaven ‘leven’. Zo hoor je weleens iets over Qatar.

Nederland is ook hier ‘gidsland’, want nog maar een enkel ander westers land is ons voorgegaan. En dat terwijl ons aandeel in de trans-Atlantische slavenhandel tussen 1600 en 1800 naar gedegen schatting 5 procent was; Engeland, Spanje en Portugal vervoerden de overige 95 procent. Ik geef meteen toe: dat is 5 procent ofwel 600.000 slaven te veel, maar dat is een wat gemakkelijke constatering, 200 tot 400 jaar later.

En als we het over getallen hebben: in het vroegere Nederlandse West-Indië, Suriname inbegrepen, waren in de achttiende eeuw, op het hoogtepunt (zo u wilt: dieptepunt) naar schatting 60.000 slaven, wat betekent dat maar een klein deel van de vervoerde slaven in onze koloniën terechtkwam.

Vergroting ‘bewustwording slavernij’!

Het blijft niet bij woorden. Er komt een ‘extra budget’ van 27 miljoen euro voor het Slavernijmuseum (Amsterdam betaalt het leeuwendeel) en 200 miljoen euro om de ‘bewustwording van de slavernij’ te vergroten. Wat dat betekent en wat van dat bedrag allemaal kan worden gedaan, geen flauw idee, maar zeker is dat het bedrag wel wordt geconsumeerd.

(Overigens is het nuttig in dit verband in herinnering te roepen dat Nederland in 1975 aan het onafhankelijk geworden Suriname 3,5 miljard gulden – dat is 1,6 miljard euro – aan ‘ontwikkelingshulp’ gaf, nog niet in het besef dat bijna de halve bevolking van Suriname naar Nederland zou verhuizen.)

Helemaal zeker is dat alles niet en zeker niet de financiële kant, want het politieke en maatschappelijke debat moet nog komen. Maar in de huidige sfeer van schuldgevoel en goochelen met miljarden, is de kans vrij groot. Eenieder heeft daarover zijn gedachten, maar volgens mij is het goed nieuws voor grote groepen Nederlanders.

1940-1945 korter geleden dan 1863