De feiten: Langverwachte stikstofplannen bekend
Bron: Dick Schoof, Femke Wiersma, RijksoverheidAfgelopen vrijdag 25 april stemde de ministerraad in met een ‘startpakket’ met stikstofmaatregelen. Premier Dick Schoof had beloofd eind maart een volledig plan rond te hebben, maar de speciale kabinetscommissie kwam pas een maand later met ‘de eerste contouren’ van een plan.
Landbouwminister Femke Wiersma (BBB) wil voor vergunningen niet meer rekenen met de hoeveelheid stikstof die op een natuurgebied neerdaalt, maar met de uitstoot van een bedrijf. Daarvoor moet wel eerst de wet worden gewijzigd.
Boeren verleiden tot krimpen of stoppen onderdeel van stikstofplannen
Het kabinet reserveert 2,2 miljard euro voor de stikstofplannen. Die bestaan voornamelijk uit het verleiden van boeren tot krimpen of stoppen, in ruil voor geld. Daarnaast gaat er per direct 600 miljoen euro naar een ‘maatwerkaanpak’ voor de overbelaste Veluwe en de Peel.
Het kabinet koerst met de stikstofmaatregelen op een halvering van de stikstofuitstoot in 2035 ten opzichte van 2019. Een berekening van de effecten van de plannen ontbreekt. Volgens premier Schoof is de ambitie dat Nederland eind dit jaar van het ‘stikstofslot’ afgaat.
Van het beruchte jaar 2030 rept het kabinet niet meer. Dat is opvallend. Niet alleen is 2030 het eerstvolgende wettelijke doel, ook de rechter oordeelde in januari dat de staat 50 procent van de stikstofgevoelige natuur voor eind 2030 onder de zogeheten kritische depositiewaarde, waaronder geen schade aan de natuur wordt toegebracht, moet brengen.
Wie zegt wat over het stikstofstartpakket?
Bronnen: LTO, NOS, Natuur en Milieu- ‘Er moet ernstig rekening mee worden gehouden dat een emissiereductie op kortere termijn dan in 2035 noodzakelijk is,’ schrijft de landsadvocaaat in een advies over de plannen, en ‘zonder een effectief maatregelenpakket kan geen sprake zijn van het door u gewenste perspectief op het verlenen van natuurvergunningen’.
- Land- en tuinbouworganisatie LTO is blij met de plannen, maar alleen als de doelen van het kabinet wettelijk worden vastgelegd. ‘Emissiereductie onder de huidige wet zal geen enkel perspectief bieden voor boeren en tuinders,’ zegt LTO-voorzitter Ger Koopmans.
- Het Interprovinciaal Overleg (IPO) is teleurgesteld. ‘We hadden gehoopt dat Nederland voor de zomer van het slot zou kunnen en de eerste vergunningen verleend zouden kunnen worden. Zoals het er nu uitziet, is dat niet zo en daar zijn wij heel teleurgesteld over,’ zegt IPO-voorzitter Ina Adema. Het IPO is de vereniging van de twaalf Nederlandse provincies. De provincies zijn verantwoordelijk voor de verlening van stikstofvergunningen.
- VNO-NCW, Bouwend Nederland, Natuurmonumenten en Natuur & Milieu zijn evenmin tevreden: ‘Door het uitstellen van noodzakelijke politieke keuzes, wordt de rekening nu gelegd bij de natuur, woningzoekenden en ondernemers,’ zeggen ze in een gezamenlijke reactie.
EW's visie: Van deze visieloze struisvogelpolitiek wordt niemand beter
Door: Maria Bouwman, redacteur Onze OverheidHet kabinet heeft maanden de tijd genomen om met een stikstofstartpakket te komen. Kennelijk vergeefs, want de plannen zijn op geen enkele manier onderbouwd en zijn niet in lijn met de ‘Greenpeace-uitspraak’ van de rechtbank Den Haag in januari.
Daarnaast vereisen het wijzigen van de rekenmethode (van neerslag naar uitstoot) en het verschuiven van de doelen van 2030 naar 2035 een wetswijziging, waarvoor nog geen voorstel klaarligt.
Het eens worden over wetsvoorstellen is niet bepaald een talent van dit kabinet. Thom de Graaf, vicevoorzitter van de Raad van State, vertelde bij de presentatie van het jaarverslag onlangs zelfs dat hij het nog nooit zo rustig had gehad qua wetgevingsadviezen als onder dit kabinet.
In de Greenpeace-zaak heeft de rechter een stevige uitspraak gedaan op basis van Europese wetten en wetenschappelijke inzichten over de achteruitgang van de natuur. Aan het bereiken van de doelen in 2030 heeft hij een ongekende dwangsom van 10 miljoen euro gekoppeld.
Totale apathie van het kabinet op stikstof
Het kabinet gaat in hoger beroep, maar de kans van slagen lijkt klein. Zeker omdat een belangrijke reden voor het vonnis de totale apathie van het kabinet op het stikstofdossier was. Die spat ook bij deze plannen weer van de pagina’s af.
Het plan mist concrete oplossingen en ambitie, en blijft hangen bij voor de hand liggende kreten als ‘vrijwillige uitkoop’, wat al met onvoldoende resultaten is geprobeerd, en het verschuiven van de deadline, die de rechter onlangs juist nog bevestigde.
Dat minister Wiersma na maanden overleg en na vele jaren stikstofcrisis een plan met een genadeloos advies van haar eigen landsadvocaat naar de Tweede Kamer durft te sturen, is een duidelijk teken dat dit kabinet het land niet van het stikstofslot gaat helpen.
Voor de boeren, het milieu, de woningzoekenden en de lokale overheden is dit plan een nieuwe teleurstelling. Ongetwijfeld zullen, als het kabinet deze heilloze weg voortzet, weer talloze stikstofrechtszaken volgen. De uitkomst laat zich raden.