Sommige commentatoren, onder wie Max van Weezel, zien de migratiecrisis als een herhaling van de jaren dertig, toen Joden moesten vluchten en nationaal-socialisten de macht grepen. Maar die vergelijking is puur gebaseerd op emoties, niet op de realiteit.
De toestand van migranten in diverse Europese landen is ronduit verschrikkelijk. We zien de beelden dagelijks. Maar welbeschouwd is op mondiaal niveau niets bijzonders aan de hand.
De gemiddelde Europeaan is echter niet gewend aan dit soort toestanden.
De onmenselijke beelden kwamen meestal uit derdewereldlanden, en het geloof bestond dat dit zich nooit in Europa zou voordoen: oneindige rijen wanhopige ontheemden. De lange mars naar het noorden van Europa, een omstandigheid die mensen ontmenselijkt.
Ruïnes
De ontmenselijking was een on-Europees fenomeen, zo dacht een meerderheid van de Europeanen. In de rest van de wereld worden mensen blootgesteld aan inhumane toestanden.
Ontheemden trekken continu rond, onder meer in Afrika. Het Europese geloof werd gebouwd op de ruïnes van de Tweede Wereldoorlog.
De moraal die daarop werd gebaseerd, was tevens gefundeerd in de overtuiging dat zulke onmenselijke toestanden niet in Europa zouden moeten voorkomen. De rest van de wereld viel buiten die redenering.
Geen geheim
En inderdaad, Europa spande zich in om de toestand van de rest van de wereld te verbeteren. Dat was slechts een inspanningsplicht.
Nu doen zich in Europa ook onmenselijke toestanden voor: de Derde Wereld loopt, al dan niet blootsvoets, naar de eerste wereld.
Het is geen geheim meer dat Europeanen zeer bezorgd zijn om de toekomst van hun continent. Deze bezorgdheid is niet slechts gebaseerd op cijfers. Achter elk cijfer zien we culturele elementen en een specifiek geloof dat niet of nauwelijks bereid is om zich aan te passen aan de waarden van Europa.
Herhaling
De meeste Europeanen zijn bereid om hun welvaart te delen, mits de wereldbeschouwing van de anderen de existentie van Europa niet in gevaar brengt. Kort gezegd: de gemiddelde Europeaan is niet bereid om zijn eigen beschaving op te heffen.
Er zijn ook commentatoren die de instroom van migranten, en vooral de onmenselijke beelden die daaruit voortvloeien, zien als een herhaling van de jaren dertig van de vorige eeuw. Toen kwamen de nazi’s aan de macht.
Donkere dagen
Max van Weezel schreef in zijn column ‘De lessen van de jaren dertig‘ in Vrij Nederland over de gelijkenissen met die donkere dagen. In zijn column neemt Van Weezel het terecht op voor de parlementaire democratie.
En dan duikt plotseling de volgende passage op in Van Weezels column:
‘Historische parallellen gaan nooit voor honderd procent op, maar zo heel anders dan de jaren dertig van de vorige eeuw is de periode die wij doormaken nu ook weer niet. Toen de beurskrach op Wall Street, nu de bankcrisis. Toen werkloosheid, nu ook. Toen de Joodse vluchtelingen waarvan werd gezegd dat ze alleen maar op onze banen en uitkeringen afkwamen, nu de Syriërs die voor gelukzoekers worden uitgemaakt. We kunnen de vluchtelingenstroom niet meer aan, werd toen gezegd: de boot is vol. De grens is bereikt, heet dat tegenwoordig.’
Knokploegen
We leven niet in de jaren dertig van de vorige eeuw. Er zijn geen fascistoïde knokploegen, en evenmin zijn er noemenswaardige totalitaire partijen in Europa. Wel zijn her en der autocratische en nog dictatoriale figuren en partijen. Maar dat zijn geen totalitaire partijen.
En dan de vergelijking met de beurskrach op Wall Street. De economische crisis hebben we bijna overleefd, nu moet de Europese Unie de eurocrisis nog overleven. Toen werkloosheid, nu ook, schrijft Van Weezel.
Ongeldig
Ik wil u niet vermoeien met cijfers, maar toen waren echt miljoenen mensen werkloos en vaak straatarm. Daarvan is nu geen sprake. Het vreemdste gedeelte van Van Weezels bewijsvoering is:
‘Toen de Joodse vluchtelingen waarvan werd gezegd dat ze alleen maar op onze banen en uitkeringen afkwamen, nu de Syriërs die voor gelukzoekers worden uitgemaakt.’
Dit is een ongeldige bewijsvoering. De Joden behoorden tot Europa. Ze waren geen vluchtelingen, ze werden vluchteling gemaakt door het nationaal-socialistische regime.
En toen ze als vluchteling naar Nederland kwamen, leidde dat niet tot een machtsovername door de aanhangers van nationaal-socialisten in Nederland. De NSB’ers kwamen door de bezetters aan de macht, niet door het Nederlandse volk.
Pikant
De Joden van de jaren dertig van de vorige eeuw zochten niet naar een welvarend land, maar naar een veilig land. Terwijl de Syriërs veilig zijn in islamitische landen, zoals Turkije. Zij zoeken een beter leven, met meer welvaart.
Het is pikant dat juist de Syriërs met Joden worden vergeleken. Syrië is dubbel geïnfecteerd met het antisemitisme: het islamitische antisemitisme en het antisemitisme van de Baa’th-partij, dat in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw werd ontleend aan het nationaal-socialisme.
Emoties
De redenering en de bewijsvoering van Max van Weezel zijn in emoties gefundeerd, en niet in de rede.
Europa verkeert in grote problemen. Maar de diagnose die Max van Weezel hanteert, is niet reëel en niet van toepassing op dit Europa. Er zijn geen aanwijzingen dat in Europa, ondanks de migratiecrisis, nationaal-socialistische regimes aan de macht komen.
Over wat Europa werkelijk bedreigt, zal ik vrijdag schrijven.