Al lopen de gemoederen in het asieldebat nog zo hoog op: het is cruciaal dat iedereen, ook politici, zich aan wetten en fatsoensnormen houdt. Niemand hoeft te zwijgen, en bij velen leven terechte zorgen, maar emoties zijn niet de oplossing.
Het zou fijn zijn als iedereen zich zou houden aan de basale omgangscodes. Dat geldt ook voor parlementariërs. Elkaar uitschelden schept een onaangename, radicale sfeer – alsof de basisnormen van onze beschaving niet langer van kracht zijn.
Kracht, daar gaat het om. De geschiedenis van het Westen heeft bewezen dat de kracht van de rede de dragende grond van een beslissing moet zijn.
Scheldpartijen dreigen normaal te worden. Dat is onprettig en onwenselijk. In de parlementaire debatten over de migratiecrisis hoorde ik enkele stevige scheldpartijen: nepparlement, nepvolksvertegenwoordiger, nepfractie en nul.
Mooi getal
Laten we met nul beginnen. Nul is op zich een mooi getal. Zonder het getal nul konden we allerlei mooie ontwikkelingen op het gebied van wiskunde, rekenkunde, natuurkunde en scheikunde niet meemaken.
Nul is een mooi rond getal. Het is mooi om nul te zijn, omdat voor en na het getal nul nog oneindig veel getallen kunnen worden gevormd.
Maar wanneer iemand in de omgangstaal als nul wordt gekwalificeerd, zegt dat iets heel negatiefs over de betrokken persoon. Nul is in dit geval niets. Niet iedereen deelt mijn waardering voor het getal nul; nul is een scheldwoord geworden.
Scherpte
De parlementaire debatten beïnvloeden de sfeer in de maatschappij. Ook zonder al die scheldpartijen zouden volksvertegenwoordigers in staat moeten zijn om gedachten en gevoelens van hun achterban te vertolken.
De scherpte van een debat zit niet in de scheldpartijen, maar in de analyse en uiteindelijk in korte, pakkende zinnen. Tegelijkertijd zijn volksvertegenwoordigers de dragers van een bijzondere verantwoordelijkheid voor het algemeen belang.
De discussie rond de migratiecrisis dreigt te ontaarden in gescheld en bovenmatige emoties. Dat leidt werkelijk tot niets goeds.
Schandelijk
De onaangename emotionele sfeer verspreidt zich razendsnel in de samenleving. Voor- en tegenstanders van asielzoekers ontmoeten elkaar waar de extreme emoties worden geuit. Lokale politici worden continu bedreigd als ze zich positief of negatief uiten over de opvang van asielzoekers.
Dat is schandelijk, even schandelijk als het – op geheel andere gronden – bedreigen van PVV-leider Geert Wilders. De daders moeten keihard worden aangepakt. In een democratische samenleving moet geen ruimte zijn voor gewelddadige bedreigingen. Er bestaat ook geen enkel excuus voor de bedreigers.
Gewone mensen
Ook de aanvallen op opvangcentra zijn ronduit walgelijk en crimineel. Niet vanwege de heilige status van asielzoekers. Het zijn gewone mensen. Maar wie zichzelf niet kan beheersen en geweld gebruikt, plaatst zich onmiddellijk buiten het democratische discours.
Argumenteren, praten, staken, vreedzaam protesteren en ten slotte verkiezingen zijn de democratische methoden waarmee iemand zijn idealen, belangen of opvattingen probeert te verwezenlijken.
Het geweld bereikte zijn voorlopige hoogtepunt bij de aanslag op de Duitse politica in Keulen. Dit alles wil niet zeggen dat ik de emoties niet begrijp.
Veilig en vrij
Maar in de voorbije dagen heb ik het asielvraagstuk op een rationele wijze geanalyseerd. Ik vraag voor- en tegenstanders niet om te zwijgen en ook niet om te stoppen met protesteren.
Ik zeg slechts: houd u te allen tijde aan democratische wetten en gewoontes. Dat is het beste voor iedereen. Het is de beste garantie dat iedereen in een veilig en vrij klimaat zijn of haar mening kan uiten. Het vraagstuk omtrent minderheden kan immers gauw ontaarden in geweld.
Dat gebeurde al eerder in Nederland. Het huis van Aad Kosto, toenmalig PvdA-staatssecretaris van Justitie en belast met asielzaken, werd in 1991 opgeblazen. Extreem-linkse groepen hadden dat op hun geweten.
RaRa
Ook de bomaanslag op een bijeenkomst van de Centrum Democraten in 1986 leidde tot persoonlijke tragedie. De vrouw van Hans Janmaat, politieke leider van die partij, raakte daarbij invalide.
Terreurgroep RaRa was nauw betrokken bij het plegen van geweld in naam van minderheden. Weekblad Elsevier publiceerde daarover recentelijk een uitvoerige reconstructie. En in 2002 werd Pim Fortuyn vermoord.
Al deze aanslagen hingen samen met het debat over minderheden, in het bijzonder het asielvraagstuk. Opnieuw neemt het aantal gewelddadige acties toe, nu gericht tegen de opvang van asielzoekers.
Antidemocratische geweldpleging is ronduit verwerpelijk, al vermoed ik dat het geweld van de voorbije weken niet uit de georganiseerde hoek komt.
Moeras
Waar het dan vandaan komt? Emoties, emotie, emoties. Er is natuurlijk iets existentieels gaande. Mensen zijn terecht bezorgd om de toekomst van Europa. Ze worden nog bezorgder wanneer ze worden geconfronteerd met de onmacht van politici.
Toch bieden de emoties geen oplossing. De emotionele mens belandt in een irrationeel moeras. D66-leider Alexander Pechtold is geen nul – ik acht zelf het getal nul belangrijker en gewichtiger dan meneer Pechtold.
Pechtold heeft geen enkel inlevingsvermogen en de afwezigheid van inlevingsvermogen bij politici is een probleem aan het worden.
De asielemotie manifesteert de omvang van het absorptievermogen van de samenleving. De asielemotie is een vertolking van de afname van het absorptievermogen van Europa.