Niet de problemen rond de opvang van migranten, maar hun relatie tot de verzorgingsstaat moet onderwerp van debat zijn. Want juist daarin schuilt de aantrekkingskracht van de westerse samenlevingen.
Elsevier bestaat zeventig jaar. Dat is een bijzonder feit in de journalistiek. Oude media verkeren in crisis. Met de komst van internet wordt het voor dag- en weekbladen steeds moeilijker om het hoofd boven water te houden.
Het is Elsevier gelukt om met de veranderende wereld mee te gaan. De website van Elsevier wordt in en buiten Nederland goed bezocht. De webredactie en de redactie van Elsevier verdienen complimenten.
Het jubileumnummer van Elsevier bestaat uit 272 pagina’s, met talloze interviews en analyses. Bij het lezen word je meegenomen naar het verleden. Waar ligt precies de kracht van Elsevier?
Die ligt op twee gebieden: de feiten(analyse) en de opinies. Deze twee gebieden houden verband met elkaar.
Noodzakelijk
De opinies vormen een analyse van feiten in het licht van maatschappelijke gebeurtenissen. De nuchterheid die Elsevier tentoonspreidt, is noodzakelijk, vooral in deze tijd.
Elsevier is voor velen ook nog steeds het weekblad waarin Pim Fortuyn schreef. Het waren Fortuyn en toenmalig hoofdredacteur Hendrik Jan Schoo die de integratie en het migratievraagstuk op de politieke agenda zetten.
In een diepgaande analyse behandelt Servaas van der Laan in het jubileumnummer het migratievraagstuk in relatie tot middelen. In het artikel ‘Kan dat: sober?‘ wordt de vraag beantwoord of de opvang van migranten en asielzoekers kan worden versoberd.
Paleizen
Dat is namelijk de wens van de VVD en enkele andere partijen. Natuurlijk moet hier de vraag worden gesteld wat we precies met ‘sober’ bedoelen. Wat de opvang van asielzoekers betreft: die is al sober genoeg.
Ze worden niet in paleizen opgevangen. Er zijn onvoldoende middelen om hen op een normale wijze op te vangen. Dat is juist het probleem met grote aantallen die tegelijk naar Nederland komen.
Soberheid
We moeten niet uit het oog verliezen dat door de gigantische instroom van migranten morele problemen ontstaan. Slechts weinigen willen vreemdelingen op onbeschaafde wijze opvangen.
Maar door de omstandigheden loopt het anders. Er zijn simpelweg geen plaatsen voor zo veel migranten tegelijk. De discussie over de soberheid betreft echter de situatie van een statushouder.
Een statushouder is iemand die door Nederlandse regering is toegelaten om tijdelijk in Nederland te verblijven. De ervaring leert dat zo iemand na een tijdje op een permanente verblijfsvergunning kan rekenen.
Beter leven
Dan is hij volledig afhankelijk van de middelen van de sociale verzorgingsstaat. En dat is niet goedkoop. De juridische kosten worden al in de eerdere fase gemaakt, als de migrant nog niet over een status beschikt.
Volgens het vluchtelingenverdrag van Genève (1951) moet een toegelaten asielzoeker dezelfde behandeling krijgen als nationale onderdanen. Dat is op zich logisch. Maar deze bepaling is niet geschreven voor mensen die op zoek zijn naar een (materieel gezien) beter leven.
Uitgehold
Dit verdrag is gemaakt voor echte asielzoekers. De migranten vallen daar niet onder. Europa heeft op dit moment te kampen met grote groepen migranten. Maar het asielrecht wordt gebruikt als juridische grondslag voor gewone migratie.
En dat is de reden dat in de afgelopen decennia zo veel mensen gebruik hebben gemaakt van het asielrecht. Het asielrecht wordt uitgehold.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Ook kan de genoemde bepaling uit het verdrag van Genève niet van toepassing zijn op de buurlanden van een land waar een gruwelijke burgeroorlog woedt. De meeste Afrikaanse landen, maar ook Turkije, Libanon en Jordanië zijn nauwelijks in staat om een grote groep mensen die plotseling naar hun land komt, te voorzien van voedsel of onderdak.
Bijstand
Daarom ontstaan in die landen vluchtelingenkampen voor oorlogsontheemden. Elsevier vroeg aan mijn collega-hoogleraar Peter Rodrigues of er dan mogelijkheden zijn om het arrangement voor deze mensen verder te versoberen?
Zijn antwoord: ‘In Nederland krijgen de meeste Syriërs de status van subsidiaire bescherming. In de praktijk komt dit op hetzelfde neer als de vluchtelingenstatus. Volgens de EU-richtlijnen is er wel verschil. Zo mogen lidstaten de bijstand voor mensen met subsidiaire bescherming beperken tot de meest broodnodige zaken. Daar ligt dus ruimte.’ Dit kan niet zonder verdere nationale wetgeving.
Debat
Voor alle cijfers en feiten rond het vluchtelingenvraagstuk raad ik u aan om Elsevier te lezen. En na het lezen van het weekblad en de website ontstaat bij mij opnieuw de vraag of we niet een debat moet hebben over de toekomst van de verzorgingsstaat in relatie tot het migratievraagstuk.
Ik vind dat we het niet moeten hebben over het reilen en zeilen van de opvang van migranten, maar over hun toekomst binnen de verzorgingsstaat. Want dat is de aantrekkingskracht van de westerse samenlevingen.
Migratie moet een bron van creativiteit en geluk worden voor migranten en de ontvangende samenleving. Dit uitgangspunt druist in tegen de arrangementen van de verzorgingsstaat. De migratie in relatie tot de verzorgingsstaat moet het politieke thema worden.