Willem-Alexander heeft aangetoond dat hij geen nummer, maar een intelligente en goed voorbereide Koning wil zijn. We leven in een republikeinse monarchie en met hem hebben we geen president nodig.
De abdicatie nadert. De Koningin doet op 30 april afstand van de troon, Nederland neemt dan afscheid van Beatrix als Koningin. Na ruim een eeuw krijgt het Koninkrijk een koning.
Koning Willem-Alexander komt in een roerige periode aan de macht. De economische crisis laat elke dag dramatische sporen achter in de Europese steden.
Nieuw tijdperk
De werkloosheid bereikt in heel Europa – ook in Nederland – een hoogtepunt. En juist onder deze bizarre omstandigheden zal koning Willem-Alexander de troon bestijgen. Wat voor Koning wordt Willem-Alexander? Wat voor monarch wil hij zijn?
Uit het interview met NOS en RTL blikt dat Willem-Alexander, en met hem de premier, serieus over de toekomst van de monarchie hebben nagedacht. We gaan waarschijnlijk een nieuw tijdperk in. Het intellectualisme van Beatrix behoort tot het verleden.
Taboe
Beatrix positioneerde zich als een dominee en besprak de vraagstukken die met de publieke moraal of politieke ethiek te maken hadden. Ze was een vorstin die alles onder controle wilde hebben, daarom sprak zij wekelijks met de premier om nauwgezet op de hoogte te blijven. Een ceremonieel koningschap was voor Beatrix taboe. Daarover mocht niet worden gesproken. Dit alles is waarschijnlijk voorbij.
Velen zullen straks met weemoed terugkijken op het tijdperk-Beatrix. En er zullen ook genoeg mensen zijn die het einde van Beatrix’ regeerperiode als een verademing zullen ervaren. Welke tijd breekt er nu aan?
Moderne man
Niets is zeker in de politiek. Hoewel de Koning buiten en boven de partijen staat, staat hij wel midden in ons politieke bestel. Ook zijn positie is afhankelijk van politieke en culturele ontwikkelingen. Willem-Alexander is een moderne man. Hij wil de monarchie moderniseren en aanpassen aan deze tijd. Beter gezegd: Willem-Alexander wil de monarchie bestendig maken tegen de 21ste eeuw.
Willem-Alexander wil samenbinden, vertegenwoordigen en aanmoedigen. Wat is voor hem de maatstaf der alle maatstaven? De traditie? Goddelijke wil? Of de wil van het volk?
Maatstaf
Beatrix zou de principes als richtinggevend hebben genoemd. Maar Willem-Alexander neemt de democratie als maatstaf aller maatstaven. Over het ceremoniële koningschap zei hij: ‘Als het wetgevingsproces volgens de regels van de Grondwet gaat, accepteer ik alles.’
Let wel: Willem-Alexander belooft het Nederlandse volk dat hij alles wat op basis van de Grondwet tot stand komt, aanvaardt, respecteert en nakomt. Echt alles?
Bespreekbaar
Kunnen volgens onze Grondwet racistische wetten worden ingevoerd? Nee, dit is in strijd met de Grondwet. Het Nederlandse volk heeft via de Grondwet de wetgevende macht ingeperkt. Maar een meerderheid van het parlement kan kiezen voor een ceremonieel koningschap. Zegt Willem-Alexander daarmee dat hij naar dit model verlangt? Nee, maar hij maakt het wel bespreekbaar door te zeggen dat hij ook onder dit model bereid is Koning van alle Nederlanders te zijn. Beatrix zou het nooit hebben gezegd.
Willem-Alexander wil de inspanningen van de Koning terugbrengen tot de daadwerkelijke macht en invloedsfeer. Op de vraag of hij elke week met de premier wil praten over kabinetszaken, antwoordde Willem-Alexander dat hij het in het begin net als zijn moeder zou doen.
Verdoezeld
En later? Dan wellicht niet meer. Waarom moet hij van alles op de hoogte blijven, terwijl hij geen invloed kan uitoefenen op de wetgeving? Willem-Alexander moet zich beperken tot de grote vraagstukken. De rest van de tijd moet hij gebruiken voor samenbinden, aanmoedigen en vertegenwoordigen. Deze realiteitszin moeten we buitengewoon waarderen. Willem-Alexander is een realistische democraat.
Koning Willem-Alexander is nu al een verademing. Over de integratie gaf Willem-Alexander een duidelijk en juist antwoord: de problemen moeten worden benoemd maar daarna moet er naar oplossingen worden gezocht. Hij wil niet dat de multiculturele problemen worden verdoezeld.
Geestig
Maar hij verlangt wel naar oplossingen en niet naar eindeloos geklets. Dit was precies het twistpunt met koningin Beatrix. Zij nam het te vaak op voor het multiculturalisme als ideologie. Willem-Alexander is informeel en ook erg geestig: ‘Je bent geen nummer. Als Willem IV ben je er eentje in een rij, zoals Bertha 38. Je wordt op straat niet aangesproken met Willem IV, maar als Willem. En ik heet Willem-Alexander.’
Als hij deze lijn van communicatie doorzet, zal hij een zeer invloedrijke en succesvolle Koning worden. Een tijdperk eindigt, en Willem-Alexander legde de nadruk op generatieverschillen. Willem-Alexander representeert een generatie die een brug wil slaan naar de toekomst. Hij heeft aangetoond dat hij geen nummer, maar een intelligente en goed voorbereide Koning wil zijn. We leven in een republikeinse monarchie en met Willem-Alexander hebben we geen president nodig.
Roerige tijden
Met dit interview als aanstaande Koning versterkte Willem-Alexander de democratie en het respect voor de Nederlandse Grondwet. Niet de Bijbel of de Koran, maar de Grondwet is het boek waarin de spelregels en principes van onze rechtsorde zijn te vinden. Koning Willem-Alexander weet dat de Grondwet, juist in deze roerige tijden, een betrouwbare grond verschaft aan het volk.
Een republikeinse monarchie is democratisch en grondwettelijk.