Als brigadegeneraal verdedigde Gé Berkhof namens Defensie de plaatsing van Amerikaanse kruisraketten in Nederland. De laatste jaren van zijn leven leed hij aan dementie.
Op het hoogtepunt van de Koude Oorlog tussen het Westen en de toenmalige Sovjet-Unie – eind jaren zeventig, begin jaren tachtig – verdedigde brigadegeneraal Gé Berkhof namens Defensie op allerlei podia de plaatsing van Amerikaanse kruisraketten in Nederland. Zijn felste tegenstander was Mient-Jan Faber van het Interkerkelijk Vredesberaad (IKV).
Berkhofs onverstoorbaarheid en grote kennis van zaken werden door vriend en vijand gewaardeerd. Na zijn gedwongen vertrek bij Defensie werd hij in Leiden bijzonder hoogleraar strategische studies. Gé Berkhof – weduwnaar en vader van drie kinderen – overleed zondag 12 juli in een verpleeghuis in Rotterdam, 82 jaar oud.
Als jochie knutselde Berkhof al met explosieven voor de bestrijding van spreeuwen in boomgaarden. Vanwege die expertise werd hij Sjakie Plof genoemd.
Stress
In 1952 ging Berkhof naar de Koninklijke Militaire Academie. Hij koos voor de genie en na een aanvullende opleiding aan de Hogere Krijgsschool was hij commandant van een geniebataljon in Duitsland, voordat hij in 1977 op de Defensiestaf werd belast met nucleaire planning. In die rol was hij de rechterhand van de minister. In 1984 werd hij gedetacheerd bij Clingendael.
‘Dat waren zijn finest hours,’ zegt luitenant-generaal buiten dienst Henny van der Valk (79), die op de Defensiestaf verantwoordelijk was voor de conventionele planning. ‘Hij hield van de intellectuele uitdaging. Berkhof begreep de ingewikkeldste materie in een split second, analyseerde scherp en onthield alles wat hij las. Voor mensen die minder snel dachten dan hij, was hij niet altijd even makkelijk. In Mient-Jan Faber vond hij zijn gelijke. Het klikte tussen die twee.’
Berkhof kon iedere Rus onder tafel drinken, wisten zijn vrienden. Vooral door de groeiende stress van zijn werk begon hij meer te drinken.
Emoties
In 1986 werd Berkhof in de rang van luitenant-generaal benoemd tot chef-staf bij AFCENT, het NAVO-hoofdkwartier voor Centraal-Europa. Maar hij kon niet overweg met zijn Duitse baas generaal Leopold Chalupa en werd na amper negen maanden ontslagen. Na zijn vertrek werkte Berkhof nog vijf jaar met veel plezier als bijzonder hoogleraar en publiceerde geregeld opiniestukken in NRC Handelsblad.
‘Mijn vader had een enorme drive,’ zegt oudste dochter José (56). ‘Zijn levensfilosofie was om altijd de feiten te onderzoeken en nooit af te gaan op emoties. De discussie over de kruisraketten viel hem zwaar.’ In 1981 kwam een half miljoen tegenstanders naar het Museumplein in Amsterdam.
Berkhof las literatuur van onder anderen Dylan Thomas en Albert Camus, hield van kunst en muziek, tuinierde en bleef vanaf de zijlijn zijn vak volgen. De laatste jaren leed hij aan dementie. Faber – die intussen de afschrikwekkende werking van kernwapens onderkent – sprak op de crematie.
Elsevier nummer 31, 1 augustus 2015