Een groot deel van zijn leven besteedde gynaecoloog Cees Renckens (76) aan het bestrijden van kwakzalverij. ‘Je moet je blijven baseren op wetenschappelijk onderzoek.’
Cees Renckens (Hoorn, 1946) studeerde geneeskunde en was van 1980 tot 2011 vrouwenarts in Westfriesgasthuis Hoorn. Werd in 1980 lid Vereniging tegen de Kwakzalverij, was van 1988 tot 2011 voorzitter. Schreef zeven boeken.
In zijn lange loopbaan als voorzitter en daarna erevoorzitter van de Vereniging tegen de Kwakzalverij heeft Cees Renckens, gynaecoloog in ruste, ze allemaal voorbij zien komen. De kruidenvrouwtjes, de kankerdiëten, de loze beloftes van wonderbaarlijke genezing, de chakralezers en handopleggers. Op de actieve website van de vereniging maken we kennis met hen, want voor naming and shaming is de Vereniging nooit bang geweest. Mies Kloos, kwakzalver van de maand oktober, aanhanger van de ‘verderfelijke’ Germaanse Geneeskunde, die gelooft dat een trauma kanker kan veroorzaken en dat die kanker verdwijnt als je dat trauma aanpakt.
Of kijk eens naar Herstart je Gezondheid, waar een onbewezen biofotonentherapie kan worden gevolgd. Of dokter Moerman, wiens dieet kanker zou genezen. Hij is voor Renckens de nummer één in zijn toptien van grootste kwakzalvers van de afgelopen eeuw. ‘Nooit is aangetoond dat hij ook maar iets voor elkaar kreeg.’
En dan Klazien uit Zalk, het genezende medium Jomanda, bioresonantietherapeut Hayo Bol – de lijst is enorm. Kwakzalverij kent tientallen vormen. ‘Het is het op één na oudste beroep van de wereld,’ zegt Renckens.
Heel kort geleden nog deed hij mee aan een item voor De Telegraaf, over een nieuwe hype: het stomen van de vagina. Dat zou de vrouwen helpen die vanwege een ‘koude baarmoeder’ moeite hebben met zwanger worden en met nog meer aanverwante problemen. Onbewezen therapie, die bovendien inspeelt op de zorgen van kwetsbare vrouwen, zegt Renckens. Het kan misschien geen kwaad, maar dat kunnen andere therapieën en behandelingen wél.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Het merendeel van de homeopaten zijn warhoofden en gekken
Renckens was 23 jaar voorzitter van de Vereniging tegen de Kwakzalverij, die werd opgericht in 1881 en sindsdien strijdt tegen alle vormen van bedrog en oplichting op het gebied van de gezondheidszorg. In 2022 werd de vereniging genomineerd voor de Anti Fraude Award en kreeg de tweede prijs met een documentaire over homeopaten. ‘Fraude is wel een groot woord. Het merendeel van deze mensen zijn warhoofden en gekken.’
In zijn moderne appartement zit hij aan het hoofd van een grote houten tafel, met een stapeltje papieren voor zich. Daarbij een keurig uitgetikt A-viertje waarop hij puntsgewijs heeft genoteerd over welke kwesties hij zich druk maakt. En al maakt hij dan de indruk van een beheerst mens, praat hij zonder stemverheffing en laat hij af en toe een klein lachje horen als iets wel heel erg bespottelijk lijkt, over één kwestie wordt hij toch wel echt boos.
Dat is de chiropractie, en dan speciaal de variant waarbij de nek wordt gekraakt, de nekmanipulatie. Voor wie alleen al bij die woorden denkt: nooit van mijn leven, die heeft gelijk. De chiropractor gaat ervan uit dat door scheefstand van de ruggengraat – subluxatie – allerlei kwalen en pijnen kunnen ontstaan, en dat die door middel van een kraakbehandeling weer kunnen worden weggenomen. Hij kraakt de botten als het ware weer op hun plek.
‘Er is geen enkel wetenschappelijk bewijs dat die subluxatie werkelijk bestaat of dat de vermeende correctie daarvan iets oplevert,’ vertelt Renckens. In 2015 bleek dat wel, toen een jonge man met nekklachten en hoofdpijn door zijn huisarts werd doorverwezen naar zo’n kraker. Die voerde daarop zo’n krachtige behandeling uit, dat de man twee halsslagaders scheurde, tijdens de behandeling in coma raakte, na weken daaruit wakker werd en ernstig gehandicapt bleek. De chiropractor waste zijn handen in de daaropvolgende rechtszaken in onschuld, werd daarin bijgevallen door twee beroepsgenoten die nota bene door de rechtbank waren opgeroepen als getuigen-deskundigen, en gaat gewoon door met zijn werk.
Renckens ging in een groot stadsziekenhuis werken in Zambia
Renckens ging na de hbs tandheelkunde studeren in Groningen. ‘Dat verdiende goed, en dan kon ik in mijn vrije tijd boeken gaan schrijven, want dat wilde ik graag, al wist ik niet wat voor boeken. Het tweede jaar was beugeltjes maken en gaatjes vullen, dat gepiel beviel me helemaal niet en ik kon het ook niet. Toen ben ik omgezwaaid naar geneeskunde.
Lees ook het interview met de in Tanzania geboren huisarts Ahmed Athumani: ‘Ik keek naar de mensen en dacht: hier wil ik zijn’
‘In Vrij Nederland – dat las ik toen, zoals iedere zichzelf respecterende intellectueel of semi-intellectueel – stond een interview met Kenneth Kaunda, de integere president van Zambia. Ik besloot dat ik naar de tropen wilde. Dan moest je een extra opleiding tropische ziekten doen, wat chirurgie en gynaecologie.’ Dat laatste trok hem in het bijzonder. ‘Het is een veelzijdig vak, je doet de polikliniek en de verloskamers, bevallingen zijn altijd spectaculair, er komt ook chirurgie aan te pas. En ik vond het leuk om met jonge, weerbare mensen om te gaan.’
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?