Generaal Onno Eichelsheim (1966) treedt aan als nieuwe Commandant der Strijdkrachten. Tijdens een wegens de corona ingetogen plechtigheid in de Ridderzaal, neemt hij de functie over van admiraal Rob Bauer, die voorzitter wordt van het militaire comité van de NAVO. Tijdens het militaire ceremonieel dwalen ieders gedachten af naar Afghanistan: twintig jaar na 11 september 2001 trekken de Amerikanen en hun bondgenoten zich terug. Hoe moet de krijgsmacht verder? Aan de hand van die vraag typeert Eric Vrijsen ’s lands nieuwe hoogste militair.
Eichelsheim was vanaf het begin bij de strijd in Afghanistan betrokken. Dat juist op de dag van zijn aantreden als ’s lands hoogste militair de Amerikaanse president Joe Biden bekendmaakt dat de Afghanistanklus erop zit, is natuurlijk toevallig, maar wel van symbolische betekenis. De operatie in Afghanistan – daar zijn nu nog zo’n honderd Nederlandse militairen bezig, vooral als adviseurs – is ‘tussen de oren’ gaan zitten van de krijgsmacht. Militaire operaties stonden bijna gelijk aan asymmetrische oorlogvoering. Welke kant gaat het de komende jaren op?
Voorganger Bauer was van de Koninklijke Marine, waar ze vooraf strak plannen wat zo’n fregat allemaal aan boord moet hebben als het wordt uitgestuurd. Eichelsheim is van de Koninklijke Luchtmacht, waar ze voortdurend op hun klokje kijken, want voor je het weet is de kerosine op en dan zul je ergens moeten landen.
Parlementaire gevechtshelikopters
Eichelsheim is opgeleid als helikopterpiloot. Hij diende in Bosnië en was betrokken bij de vredesmissie op de grens van Ethiopië en Eritrea. Het was de eerste missie waarbij de toen nieuwe Apache-helikopters werden uitgestuurd om in geval van nood de mariniers op de grond te hulp te komen.
De Apaches stonden op een basis in buurland Djibouti, zo ver verwijderd van het strijdtoneel dat ze het eigenlijk niet met volle bewapening konden bereiken. Maar de Tweede Kamer eiste ‘eigen luchtsteun’ en het kabinet stuurde – zinnig of niet – de helikopters naar het missiegebied. In defensiekringen werden de toestellen destijds aangeduid als ‘parlementaire gevechtshelikopters’.
Ervaring in woestijnen
Achteraf was die dubieuze parlementaire helikoptermissie een zegen. De luchtmacht deed ervaring op bij het onderhoud van de Apaches in woestijnomstandigheden. Dat is geen kleinigheid, want een helikopter veroorzaakt een soort zandstorm en het zand kruipt in alle onderdelen.
Ook de draagkracht van de wieken verandert bij hoge temperaturen. Vaak kun je alleen maar ’s nachts vliegen.
Op de basis staan de heli’s op het beton. Bij temperaturen boven 40 graden, loopt de temperatuur daar al snel op tot ver boven de 50 graden. Als je dan een tang of sleutel oppakt zonder handschoenen, verbrand je gegarandeerd je handen en kun je niet verder werken.
De Djibouti-ervaring was zeer bruikbaar, toen enkele jaren later een helikopterdetachement van de Koninklijke Luchtmacht naar Afghanistan werd gestuurd. Detachementscommandant was overste Onno Eichelsheim.
Kijken, kijken, niet vuren
De Apaches waren tijdens de Koude Oorlog ontwikkeld om op de Noord-Duitse laagvlakte een Russische tankinvasie te stoppen. Maar ze waren uitgerust met destijds zeer moderne infrarood- en videocamera’s. Eichelsheim oogstte van de NAVO-commandanten volop lof over de creatieve manier waarop hij de Apaches inzette in Kabul en verre omstreken. Hij gebruikte de heli’s vooral als observatieplatform in de asymmetrische oorlog tegen de Taliban en andere rebellengroepen. Hij had het opgestoken van de Israëlische luchtmacht, die met dezelfde Apaches optrad tegen Hamas. Kijken, kijken, niet vuren.
In de valleien rond Kabul hadden de Taliban vaak niet in de gaten dat een Apache gedetailleerd kon blijven filmen en fotograferen. Ze dachten: hij is voorbij, dus we kunnen nu onze kalasjnikovs en granaatwerpers te voorschijn halen. De Apache was inderdaad gepasseerd, maar richtte zijn camera’s naar achteren en had de terroristen scherp in beeld. Ze werden door grondtroepen omsingeld en ingerekend.
Rouwdouwers vermijden burgerslachtoffers
Later diende Eichelsheim ook in de provincie Uruzgan als commandant van het heli-detachement.
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?