In memoriam: Wim Kok, de bescheiden staatsman

Ondanks zijn FNV-verleden was sociaal-democraat Wim Kok nooit een rode rakker, eerder was hij iemand die voortdurend bezig was het kapitalisme bij te schaven. Wat Kok zocht, was de Derde Weg.

Wim Kok, die zaterdag op 80-jarige overleed, was de PvdA-leider in wie verliezers van de modernisering zich nog lange tijd konden herkennen. Hij bezat een Hollandse nuchterheid en een oprechte bescheidenheid. Zelfs als minister-president vond hij het prettig zichzelf te relativeren.

Natuurlijk kon hij narrig overkomen en in vergaderingen ongeduldig met zijn vingers op tafel trommelen als iemand iets bleef beweren wat hem niet zinde. Hij werd geleefd door zijn drukke agenda. Op zaterdag 5 december 1998 zaten we op hem te wachten in het Catshuis. De minister-president was net terug uit Zuid-Amerika en had ’s ochtends een vergadering in Luxemburg. In de late namiddag arriveerde hij eindelijk. Hij leek overwerkt, was verkouden en keek zuur.

Natuurlijk, sikkeneurig zijn is het privilege van iedere premier, omdat je in dat ambt nu eenmaal tegenstanders moet intimideren. Maar als begin van een interview voor het kerstnummer van Elsevier Weekblad was het niet ideaal. Een bediende serveerde koffie en zette een gezellig schaaltje met speculaasbrokken op tafel. Het was per slot Sinterklaasavond. Kok bleef strak voor zich uitkijken en knikte gehaast. Alsof hij zeggen wilde: ‘Begin maar, dan ben ik er snel vanaf!’
In een poging hem te ontdooien, zeiden we zo schuchter mogelijk: ‘Vanwege Sinterklaas hebben we onze vragen op rijm gezet.’