Nederland moet Duitsers steunen in begrotingsdiscussie

Het valt niet goed te begrijpen waarom minister van Financiën Kaag met meel in de mond deelneemt aan het debat over de nieuwe begrotingsregels van de EU, schrijft Jeroen van Wensen.

Terwijl de Duitsers harde eisen stellen aan het te moderniseren Stabiliteits- en Groeipact, houdt Kaag zich op de vlakte. ‘Nuttig om een breed spectrum aan opties te verkennen,’ antwoordde de minister van Financiën halverwege april op de vraag vanuit de Tweede Kamer waarom zij zo op de vlakte blijft en de Duitsers niet steunt.

1/20ste-regel moet op de schop

De Europese Commissie heeft eind april het langverwachte voorstel gelanceerd om de begrotingsregels aan te passen. Landen met te hoge staatsschulden moeten hun schulden voortaan afbouwen volgens een in overleg met de Europese Commissie opgesteld plan. Als harde eis aan die plannen geldt dat de schuld door het plan daalt.

Deze nieuwe eis komt in de plaats van de zogenoemde 1/20ste-regel. Die schrijft kort gezegd voor dat landen hun te hoge staatsschuld in twintig jaar moeten afbouwen naar een schuld­niveau van 60 procent van het nationaal inkomen (het bbp). De 60 procentsnorm uit het Stabiliteits- en Groeipact blijft overeind, evenals de regel dat het jaarlijkse begrotingstekort niet meer dan 3 procent mag bedragen.

Niet te betalen voor Italianen

Vooral de 1/20ste-regel stuit op kritiek, omdat een land als Italië daaraan volgens zichzelf en vele anderen eenvoudigweg nooit kan voldoen. Op een bierviltje: het Italiaanse begrotingstekort kwam in 2022 uit op 150 miljard euro, waardoor de schuld in ­euro’s is toegenomen. Er had een begrotingsoverschot van 80 miljard euro moeten zijn om de staatsschuld volgens deze regel mee af te lossen. De Italiaanse schuld kwam eind 2022 uit op 2.800 miljard euro, zo’n 145 procent van het nationaal inkomen en 1.600 miljard euro te hoog.

De Duitsers zetten ook hun vraagtekens bij de 1/20ste-regel, maar hebben wel voorgesteld om de nieuwe eis niet boterzacht te laten zijn. Daarom moet een te hoge staatsschuld jaarlijks met minimaal 1 procentpunt omlaag, naar de mening van de Duitse minister van Financiën Christian Lindner.