Zonder kennis en geld van bedrijven lukt energietransitie niet

Komende week behandelt de Tweede Kamer een wetsvoorstel dat bedrijven verplicht ook in het buitenland maatschappelijk verantwoord te ondernemen. Ogenschijnlijk een sympathiek voorstel, maar zo vaag geformuleerd dat het bedrijfsleven terecht grote problemen vreest, schrijft Arendo Joustra.

Wat gebeurt er bijvoorbeeld als het Nederlandse Boskalis in het buitenland een luchthaven aanlegt? Voor je het weet, wordt het baggerbedrijf met deze nieuwe wet aangeklaagd door actiegroepen als Urgenda en Milieudefensie, omdat Boskalis daarmee bijdraagt aan meer CO2-uitstoot. Boskalis werkt immers mee aan het mogelijk maken van meer vliegverkeer. En voor je het weet, geeft de rechter ze gelijk met een verwijzing naar een Europese mensenrechtenparagraaf.

Vrees voor een gerechtelijke loterij

Hoe bedrijven bouwen, kan bij de rechter ook ter discussie worden gesteld. Zo varen honderden schepen van Boskalis nog steeds op fossiele brandstoffen. Het bedrijf wil wel anders, maar het aanbod van schepen die op alternatieve energie varen is gering. En de moderne schepen die Boskalis wel heeft, kunnen niet overal in de wereld ‘schone’ energie tanken.

Gezien de onzekerheid over rechterlijke uitspraken, suggereerde Boskalis-baas Peter Berdowski eerder deze maand dat hij zijn hoofdkantoor noodgedwongen naar het buitenland zal moeten verplaatsen. Want vage wetgeving zorgt voor een ‘loterij’ bij de rechter en zo kan een onderneming geen koers uitzetten, noch zijn financiers tevreden houden, noch zijn werknemers duurzame banen garanderen.

Transitie heeft kennis en geld grote ondernemingen nodig

Berdowski kreeg op sociale media en in de media onder uit de zak. Zo stelde Volkskrant-columnist Marcia Luyten dat het ‘zeer de vraag [is] of 20ste-eeuwse zakenmannen als Berdowski gaan inzien dat niet langer winst, maar een leefbare planeet leidend is’. Berdowski is uit de twintigste eeuw en volgens haar dus fossiel. Zelf heeft hij aangegeven dat hij wel meer wil vergroenen, al was het maar om jonge werknemers in zijn bedrijf geïnteresseerd te houden, maar dat technisch nog niet alles mogelijk is.