Zestig procent van de voorstellen over nieuwe wetten en regels kreeg in 2023 een negatief advies van het Adviescollege Toetsing Regeldruk (ATR). Het is voor het eerst dat er meer negatieve dan positieve adviezen zijn uitgedeeld. ‘Dat is ernstig en zorgelijk,’ zegt Marijke van Hees, collegevoorzitter van het ATR, in een vraaggesprek.
EW: Het ATR toetst potentiële nieuwe wetten en regels, en geeft er vervolgens een advies over. Wanneer is dat advies negatief?
‘De meeste voorstellen krijgen een negatief advies omdat ze onvoldoende zijn onderbouwd. Bovendien worden minder belastende alternatieven soms slecht onderzocht. Of een regel is voor ondernemers of particulieren te complex en daardoor moeilijk uit te voeren.’
‘Bedrijven en professionals hebben last van toenemende regeldruk en zijn veel tijd kwijt aan alle verplichtingen. Er is een roep om minder regels, maar in de praktijk neemt de regeldruk juist toe. Een schril contrast.’
EW: Een van de voorstellen die een negatief advies kregen, is een subsidieregeling die het mkb moet ondersteunen bij verduurzaming. Wat scheelde eraan?
‘We zagen dat het mkb hier nauwelijks behoefte aan heeft. De subsidieaanvraag zou veel tijd kosten en te complex zijn. Aan zo’n ontoegankelijk proces zouden ondernemers niet eens beginnen. Dan gaan we niet zeggen: “doe maar”.
‘Een ander wetsvoorstel dat een negatief advies kreeg, is er één dat malafide uitzendbureaus zou moeten aanpakken. Minister Van Gennip wilde een soort toelatingssysteem voor uitzendbureaus, dat misstanden moest tegengaan. Maar uitzendbureaus die hun personeel uitbuiten, zouden nooit zo’n procedure doorlopen. Je raakt ze er dus niet mee. Terwijl de partijen die zich wel goed gedragen, worden opgezadeld met extra regeldruk. Oftewel: de goeden zouden onder de slechten gaan lijden. En voor deze gevallen volstaat de bestaande wetgeving. Dit probleem moet vooral worden aangepakt met betere handhaving.
‘Door te eisen dat uitzendbureaus aan meer regels moeten voldoen, legt de overheid het probleem bij de sector en doet zij zelf een stap achteruit.’
EW: Wat zegt het u dat er zoveel slecht onderbouwde regels worden ingediend?
‘Politici hebben een soort regel-reflex als antwoord op misstanden of maatschappelijke vraagstukken. Zo komen er steeds maar regels bij, en er gaan er te weinig af.
‘Soms is er best wat ongeduld in de politiek en voor dringende vraagstukken is dat natuurlijk reëel. Maar in sommige gevallen, zoals bij de aanpak van malafide uitzendbureaus, zou ik adviseren om wat meer tijd te nemen. Dat zit alleen niet in de kern van de politieke cultuur.
‘Ministers en hun ambtenaren zouden bijvoorbeeld kunnen onderzoeken of nieuwe wetgeving wel de beste oplossing is. Soms bieden de bestaande wetten al voldoende oplossingen, of zijn er alternatieven voor wettelijke maatregelen.
‘Bovendien moet er op de ministeries tijd en ruimte zijn voor terugkoppeling en discussie daarover. We horen bij het ATR vaak: “Het moet van de politiek, daarom doen we het.” Terwijl tegenspraak juist zo belangrijk is.’
EW: Als wetten doorgaan, betekent dat extra kosten. Voor bedrijven komt er een structurele kostentoename van in totaal 275 miljoen. Professionals in bijvoorbeeld de zorg krijgen te maken met een groei van 43 miljoen euro. Waardoor komt de rekening vooral bij het bedrijfsleven terecht?
‘Dat komt vooral door één wetsvoorstel met regels over de veiligheid, gezondheid, duurzaamheid en bruikbaarheid van gebouwen. In die voorgestelde wet staan eisen waaraan gebouwen moeten voldoen. Dat zou bouwbedrijven in totaal meer dan 100 miljoen euro kosten en kan verdere vertragingen opleveren. Terwijl de bouw al met zoveel nieuwe regels te maken krijgt. Het idee op zich is goed, maar de timing niet.’
EW: Hoe zou de regeldruk kunnen worden verminderd?
‘Sommige sectoren zijn enorm complex geworden door een opstapeling aan regels. Denk aan de gezondheidszorg. Ik zie het als een bord met een spaghetti van regels. Een onoverzichtelijk web, waarin je niet meer kunt vinden wat er nou anders kan.
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?