Toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB) jaagt pensioenfondsen, vakbonden en ouderenbonden in de gordijnen met een aanpassing van de rekenrente. Toch kan DNB weinig anders doen om belangen van jongeren te beschermen.
De toch nog onverwachte aanpassing van de rekenrente, waarmee pensioenfondsen de waarde van hun verplichtingen moeten berekenen, heeft vooral negatieve reacties uitgelokt. Pensioenfondsen zien hun financiële positie verslechteren.
De dekkingsgraad – de verhouding tussen het pensioenvermogen en de verplichtingen – daalt voor een gemiddeld fonds 3 procentpunt. Op langere termijn kan de dekkingsgraad van sommige fondsen nog wel 10 tot 15 procentpunt dalen als de lange rente zo laag blijft als nu.
Vakbonden vrezen dat de pensioenpremies omhoog moeten. Ouderenbonden vrezen dat de pensioenen tot in lengte van jaren niet aan de inflatie kunnen worden aangepast.
Speciale commissie
Toch kan De Nederlandsche Bank (DNB) weinig anders doen dan de rekenrente voor pensioenverplichtingen die over twintig tot veertig jaar tot uitkering komen, te verlagen.
Tot voor kort was die rekenrente gefixeerd op een fictief niveau van 4,2 procent. Terwijl de twintigjaarsrente momenteel veel lager is: 1,75 procent. DNB verlaagt nu de rekenrente naar 3,3 procent – nog steeds een fictief niveau – op grond van een advies van een speciale commissie. In feite is al sprake van een compromis.
Als pensioenfondsen langdurig hun verplichtingen met een te hoge rekenrente berekenen, lopen jongere werknemers het risico dat er nu te veel pensioenen worden uitgekeerd, waardoor over twintig tot dertig jaar te weinig overschiet voor hen.
Verdampen
Om dit risico te beperken, zullen fondsen de pensioenen niet of nauwelijks aanpassen aan de inflatie. Gelukkig voor gepensioneerden is de inflatie nu extreem laag.
Wellicht zullen sommige pensioenfondsen de premie enigszins moeten verhogen, of de pensioenopbouw van werknemers moeten verlagen. Pijnlijk, maar onvermijdelijk.
De problemen met de lage rekenrente zullen in de toekomst vanzelf verdampen als de lange rente aantrekt tot een normaler peil. Dat zal echter zeker niet voor september 2016 gebeuren, want tot die tijd drukt de Europese Centrale Bank (ECB) de rente door op grote schaal staatsobligaties op te kopen.
Pensioenfondsen snakken naar beëindiging van dit onconventionele monetaire beleid.