Solliciteren naar je eigen baan? Dit zijn de spelregels

23 april 2015Leestijd: 3 minuten
'ANP'

Apart fenomeen: solliciteren op je eigen functie. Wat zijn de spelregels? Wat is niet slim? Tips om ongeschonden uit de strijd te komen.

Dat moet raar zijn: tegenover je baas zitten om te solliciteren op je eigen functie. Opeens is die vertrouwde chef de
‘tegenpartij’ en zijn je collega’s concurrenten. Toch komt het geregeld voor dat werknemers moeten hengelen naar hun eigen baan. Althans, zij zien dit zo. De werkgever zelf verkoopt het doorgaans als een nieuwe functie.

Die ‘stoelendansmethode’, waarbij oude functies worden opgeheven en nieuwe gecreëerd, is een creatieve manier om de beste mensen binnenboord te houden. Werkgevers moeten bij collectief ontslag om bedrijfseconomische redenen het zogeheten afspiegelingsbeginsel hanteren.

Werknemers met onderling uitwisselbare functies worden dan ingedeeld in vijf leeftijdsklassen, en daarbinnen geldt: wie het laatste binnenkwam, moet het eerste weg. Met de stoelendansmethode omzeilt de werkgever dit en kan hij zelf de nieuwe functies verdelen over het personeel.

Ontslagen

Dat werkgevers willen selecteren, is begrijpelijk, vindt Irene de Boer (28), arbeidsrechtadvocaat bij Koch & Van den Heuvel Advocaten. ‘Met zo’n reorganisatie wil een werkgever juist graag een kwaliteitsslag maken, hij reorganiseert niet voor niets. Maar aan de stoelendansmethode zijn wel regels verbonden.’

Die liggen onder meer vast in de beleidsregels van het UWV, de instantie die werknemersverzekeringen, zoals de WW, uitvoert. Vanaf 1 juli 2015 lopen ontslag­aanvragen om bedrijfseconomische redenen alleen via het UWV. De weg naar de kantonrechter is dan in principe afgesloten voor bedrijfseconomische ontslagen.

Het UWV controleert of het ontslag rechtsgeldig is en verifieert of nieuwe functies echt nieuw zijn en geen opgepoetste versies van de oude. Punt van aandacht is ook of sollicitanten een eerlijke kans maken. De Boer: ‘Ik adviseer werkgevers altijd om de functies door een extern bureau te laten “wegen” en de geschiktheid van werknemers te toetsen via een assessment.’

Als werknemer kun je weigeren hieraan mee te werken. Slim is dat niet, zegt De Boer. ‘Dan grijp je bij voorbaat mis, want je toont niet aan dat je geschikt bent voor de job. Vind je dat de procedure oneerlijk is verlopen, dan kun je beter achteraf verweer voeren bij het UWV. Als blijkt dat je gelijk hebt, dan geeft het UWV geen ontslagvergunning af, blijf je in dienst
en is je onderhandelingspositie daarna veel sterker.’

Functieprofiel

Gewoon meedoen met de sollicitatieronde is beter dan de zaak meteen op scherp zetten. Lijdzaam de stoelendans ondergaan, is ook niet verstandig, vindt Yolanda Buchel (53), psycholoog en loopbaancoach en mede-auteur van zelfmanagementboek Generatie V, werken aan je veerkracht voor veertigers en vijftigers.

‘Wie z’n baas wil meekrijgen, zal eerst zichzelf moeten overtuigen. Scan jezelf op gedachten als “wat een onzinprocedure” of “ik heb jaren goed gepresteerd, ze weten toch wie ze voor zich hebben”. Dergelijke gedachten maken dat je op bepaalde vragen te gevoelig rea­geert of te weinig benadrukt waarom jij zo past bij de baan.’

Het is een echte sollicitatieprocedure en de werknemer moet – net als bij een ‘normale’ sollicitatie – aantonen dat hij aan de functie-eisen voldoet. ‘Ken de pro­cedu­re en het functieprofiel en schroom niet om door te vragen op de selectiecriteria. Bedenk van tevoren: welke succesvolle voorbeelden van jezelf heb je bij die criteria? Verdiep je ook goed in je “conculega’s”, met het functieprofiel in gedachten. Waar zitten ieders plussen en minnen? Hoe valt die vergelijking voor jou uit?’

Mopperkonten

Soms zijn de kaarten op voorhand geschud en voeren irrationele factoren de boventoon bij de besluitvorming. Buchel adviseert daarom om vooraf een stakeholdersanalyse te maken van wie er in de sollicitatiecommissie zitten.

‘Zijn dat bondgenoten, die jou zien zitten, zijn het tegenstanders, die andere favorieten hebben of zelfs vijanden? Of zijn het misschien mensen die “ja” zeggen in je gezicht, maar van wie je niet helemaal weet waar ze staan?’  Belangrijke kennis voor de diplomatieke sollicitant. ‘Zo weet je tot wie je je het beste kunt wenden. En op wiens vraag je uitgebreid of summier wilt ingaan.’

Wie er ook in die commissie zit: verzuur niet. Mopperkonten trekken doorgaans sowieso aan het kortste eind.