Hoe slecht staat de Bondsrepubliek ervoor? Er is een recessie en de groei is minder dan elders in Europa. Hervormingen zijn nodig, maar blijven uit.
Toen de zomer ten einde liep, nodigde bondskanselier Olaf Scholz de media uit voor een bezoek aan slot Meseberg bij Berlijn. Daar kondigde de sociaal-democratische regeringsleider maatregelen aan om de haperende economie uit het slop te trekken en vooral meer vertrouwen uit te stralen. Want de burgers van de grootste economie in de eurozone hadden er genoeg van.
Maandenlang was er openlijk geruzie in zijn coalitie over steunmaatregelen tegen de inflatie, en het aanstaande verbod op olie- en gasverwarmingen. De SPD, de linkse partij van Scholz, toverde zoals zo vaak een wet in kindertaal te voorschijn. Deze keer geen ‘goede-crèche-wet’ maar een ‘kansen-op-groei-wet’. Met maatregelen om de administratieve lasten voor burgers en bedrijven met 2 miljard euro te verlagen. En er kwam een extra stimulans van 7 miljard euro voor investeringen. Ook moest Duitsland digitaler worden, en ambtenaren dienden vergunningen sneller af te geven.
‘Na de pandemie is er sprake van algehele uitputting,’ zei vicekanselier en minister van Economie en Klimaat Robert Habeck, van milieupartij De Groenen. Hij wees ook op de oorlog in Oekraïne, het koopkrachtverlies en de woningnood. Toch moet de economische motor van de Europese Unie klimaatneutraal worden, vindt Habeck. ‘Er rust een grote verantwoordelijkheid op ons.’
Moeizame verduurzaming Duitse economie zorgt voor hoofdpijn
Mogelijk kwamen de wetsvoorstellen van slot Meseberg voort uit goede intenties, maar of ze afdoende zijn? ‘De maatregelen zijn weliswaar doelgericht, maar zeker niet genoeg,’ zegt econoom Klaus-Günter Deutsch (58) in Berlijn. Namens de werkgeversbond BDI wijst hij erop dat het vooral de wereldeconomie is die tegenvalt, en dat er enkele conjuncturele tegenvallers tegelijk zijn. Poetins invasie speelt daarbij de hoofdrol. Maar op de lange termijn zorgt bij hem vooral de peperdure en moeizame verduurzaming van de Duitse economie voor hoofdpijn, net als de omschakeling van Duitsland ‘van papier naar digitaal’.
Geldfonds IMF en de Europese Unie verwachten een Duitse recessie. Geen ander industrieel land groeit zo traag. Heeft de Bondsrepubliek onder voormalig bondskanselier Angela Merkel (CDU) haar huiswerk niet gedaan? Duitsland lijdt onder de boycot van goedkoop Russisch gas. Toen EW Merkel na de bezetting van de Krim in 2014, de oorlog in Oost-Oekraïne en het neerschieten van vlucht MH17 vroeg of de gaspijpleiding van Sint Petersburg naar Greifswald geen politiek project was, zei ze dat het om een puur particulier project ging. Ook voorganger Gerhard Schröder, sinds 2005 lobbyist voor Poetin, antwoordde ontwijkend op vragen van EW.
Dreigt nu de de-industrialisering, zoals de topman van chemisch concern Evonik waarschuwt? Kan Duitsland het verdere verval van de infrastructuur stoppen, de fouten bij de digitalisering rechtzetten? De hoge energiekosten en de arbeidskosten spelen een negatieve rol voor bedrijven, die sterk leunden op het goedkope Russische gas.
Van 2010 tot 2020 volgden de gouden jaren voor de Duitse economie
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?