De toen 23-jarige Marco van Basten bracht Nederland in vervoering door Oranje aan de Europese titel te helpen. Hij werd bovendien verkozen tot beste voetballer van de wereld.
Het had niet veel gescheeld of de voetbalzomer van 1988 was er voor Oranje-fans een geweest om snel te vergeten. Als de Europese voetbalbond strenger was geweest en Nederland vanwege een vuurwerkbom in de Kuip had uitgesloten van het Europees Kampioenschap in West-Duitsland bijvoorbeeld. Of als bondscoach Rinus Michels aanvaller John Bosman na de (verloren) openingswedstrijd niet had vervangen door Marco van Basten.
Maar Nederland mocht meedoen en Van Basten – over wiens vorm na een seizoen vol blessures grote twijfels bestonden – kwam, zag, en leidde Nederland naar het grootste voetbalsucces in zijn historie.
Marco van Basten, geboren in 1964 in Utrecht, had reeds als jeugdspeler zwakke enkels. Te zwak voor voetbal, concludeerde een arts, wiens advies in de wind werd geslagen – nog zo’n kantelmoment. Niet lang nadat Ajax hem in het vizier kreeg, debuteerde Van Basten in de hoofdmacht. In Amsterdam groeide de faam van de spits snel. Buiten het veld zocht hij de luwte, erbinnen was hij geslepen, soms zelfs nietsontziend. Het was een onhebbelijkheid die, zo was de algemene opinie, werd gerechtvaardigd door zijn exceptionele kwaliteiten.
Tijdens het EK in 1988 veranderde alles wat Van Basten aanraakte in goud. De hoogtepunten: het winnende doelpunt tegen West-Duitsland, vlak voor tijd, dat Nederland verloste van het ‘trauma’ dat het zichzelf had aangepraat, en de wonderschone goal in de finale tegen Rusland.
In het shirt van Oranje kon Van Basten die mooie zomer van 1988 nooit een passend vervolg geven. Dat lukte hem wel bij AC Milan, waar Silvio Berlusconi hoogstpersoonlijk zijn komst had bepleit. Van Basten zou diverse malen worden onderscheiden als beste voetballer van Europa en de wereld, maar verloor in 1995 definitief het gevecht met zijn enkel.
Elsevier nummer 43, 24 oktober 2015