Hoe de locatie van oude vakantiefoto’s terug te vinden als een detective

Van oude foto’s in fotoalbums is niet altijd bekend waar ze zijn gemaakt. Vanachter je bureau naar die locaties zoeken, kan fascinerend zijn, schrijft Alwin Baart.

Twee foto’s van dezelfde locatie: één foto is lang geleden gemaakt, de andere recent. Juist dat wat precies hetzelfde is gebleven, is fascinerend. Stenen, kerktorens, hekken, ze trekken zich niets aan van de taferelen die zich ter plaatse afspelen. Het maakt ze niet uit of er koetsen of auto’s voorbij rijden, hoe de mensen gekleed zijn en welke soldaten er voorbij lopen.

Dankzij internet, en met name Google Earth, is het mogelijk om vanuit huis te onderzoeken waar een oude foto is gemaakt. Als een detective ga je op zoek naar die plaatsen. Daarbij maak je gebruik van verschillende gegevens: namen die er bij zijn geschreven, gebouwen, schaduwen en nauwelijks veranderende elementen in het landschap. Stoppen met zoeken voordat je de locatie hebt gevonden, is niet meer mogelijk bij deze verslavende bezigheid.

Reis door Frankrijk

In 1951 maakten mijn ouders samen met vrienden een reis door Frankrijk. In het fotoboek van die vakantie is in een regelmatig handschrift genoteerd waar de foto is gemaakt. Ook zat er in het fotoboek een verslag van de reis, iets wat bij veel albums niet het geval is.

Ze reisden met een Citroën Traction Avant. Op één foto is de auto in vol ornaat te zien. De picknickscène naast de auto lijkt zo uit een film te komen. Het onderschrift geeft aan dat het de omgeving van Nevers is, op weg naar Parijs. De precieze plaats waar deze foto is gemaakt, zal nooit worden gevonden; daarvoor bevat de foto te weinig aanwijzingen. Wel lukt het de nieuwsgierigheid naar het interieur van de auto te bevredigen door op internet te zoeken op Citroën Traction Avant interieur. Andere internetfoto’s maken duidelijk dat de auto van mijn ouders (te zien op de zwart-witfoto) waarschijnlijk bordeaurood met crèmewit was.

Ze hielden op een andere manier vakantie dan de meeste mensen tegenwoordig. Ze vertrokken uit Amsterdam om vervolgens in Driebergen te gaan lunchen. Snelwegen bestonden nog niet. In Maastricht brachten ze de eerste nacht door. Vaak reden ze ongeveer 250 kilometer op een dag, met een uitzondering van 500 kilometer.

Op de heenreis stopten ze in het Belgische plaatsje Harzé, bekend vanwege een kasteel. Op een foto is te zien dat ze de auto langs de weg hebben geparkeerd. Op de achtergrond is een kerk te zien. De vriend van mijn ouders kijkt onder de motorkap van de auto die zo om de vijf dagen naar de garage moest voor ‘service’. In die tijd moesten veel onderdelen in auto’s gesmeerd worden. De beide mannen dragen een lange broek, een overhemd en een stropdas. Terwijl het eind juni was en ze toch echt met vakantie waren.

Google als vriend

Maar waar is de foto gemaakt? Aan de korte schaduw is te zien dat de zon van rechts kwam. Dat moet dus het zuiden zijn. Dat betekent dat de foto westelijk van de kerk is gemaakt. Links is een hoog gebouw te zien. Zou dit het kasteel zijn dat mijn ouders, volgens het verslag, bezochten? Natuurlijk bestaat de kerk nog steeds en via Google Earth is de locatie van de foto snel gevonden. Ook het muurtje is er nog, net zoals het kasteel. De telefoonpalen zijn verdwenen en de bermen zijn inmiddels verhard.

Op een andere foto, inmiddels in Frankrijk, staat mijn moeder in Castellane in het poortje van de Tour de l’Horloge. De rijdende streetviewcamera van Google Earth heeft de poort van korte afstand gefotografeerd. Op andere foto’s op internet is te zien dat bijna zeventig jaar later de stenen wat lichter zijn en het wegdek is veranderd, maar dat het hek er nog steeds staat. De deuropeningen aan de rechterkant zijn dichtgemetseld.

In Castellane verbleven ze in hotel Du Levant. Even googlen levert op dat het hotel nog steeds bestaat en nog dezelfde naam heeft. Het ligt aan het place Marcel Sauvaire en Google Earth brengt me ernaar toe. Er is niet veel veranderd. De bogen zijn er nog, evenals de markiezen boven de ramen.

Via streetview kan ik door de 360-gradenfoto’s te draaien, zien wat hun uitzicht was vanaf het terras: een mooi, typisch mediterraan pleintje.

Locaties terugvinden verloopt dus op verschillende manieren. De locatie van de picknick naast de Traction Avant zal altijd onbekend blijven, die in het Belgische Harzé was snel ontdekt en ook het hotel en de poort in Castellane waren makkelijk te vinden. Iets lastiger was het om een hotel aan het meer van Annecy te localiseren. Het heette Hermitage. Ik verwachtte dit hotel op internet snel te vinden, als nog bestaand hotel of als voormalig hotel op oude foto’s. Dat was niet zo; het leek of het hotel er nooit was geweest.

Mijn vader heeft een foto gemaakt van het gezelschap op het terras. Op een andere foto is te zien dat het hotel twee uitbouwen heeft die op torens lijken. Een bladzijde verder staan foto’s van het meer van Annecy met de heuvels aan de overkant. Deze moeten vanuit het hotel zijn genomen.

Waar moet ik het hotel zoeken? Het meer van Annecy is een langgerekt meer van zo’n 14 bij 2 kilometer dat in de lengte een noord-zuidligging heeft. Op de foto’s is de overkant van het meer goed zichtbaar, de afstand is niet groot. Het hotel zal dus aan de oost- of westoever hebben gelegen. De schaduwen kunnen vertellen of het de oost- of westkant van het meer moet zijn. Deze zijn niet erg lang en de zon komt van links. Dit betekent dat het zuiden links is en de noordkant van het meer daarom rechts moet zijn. Via Google Earth ga ik op zoek op de oostoever naar het opvallende gebouw met twee torens en een tuin aan het water.

En zowaar, na enig zoeken vind ik het gebouw. Streetview stelt wat teleur, het is geen hotel meer en het gebouw is opgedeeld in appartementen. Maar de heuvels aan de overkant zijn duidelijk te herkennen.

Vakantiefoto’s van anderen kunnen stomvervelend zijn: het uitzicht vanuit het hotel, de auto langs de kant van de weg. Maar een tijdsverschil van bijna zeventig jaar doet veel. Een locatie wordt interessanter naarmate wat daar is gebeurd langer is geleden. En de plek krijgt een bijzondere status als de mensen die er geweest zijn, niet meer leven.

Daar waren mijn vader en moeder, nog maar in de twintig en dertig, aan het begin van hun leven. Nu zij er niet meer zijn, zie ik de plaatsen waar ze 69 jaar geleden stonden. Het decor hebben ze achtergelaten.