De beste wijnen 2018

Is bio beter? Wel als Nicolaas Klei de flessen kiest. Zijn selectie van de 60 allerbeste biologische, biodynamische en puurnatuurwijnen.

Er stond een journalist voor de deur. Niet met een bloknoot of microfoon, maar met twee zware tassen. Ze rinkelden onheilspellend toen ze binnenstapte. En jawel. Wilde ik de meegenomen wijnen proeven? Blind? Ik hoefde ze niet te identificeren, slechts op rangorde van voorkeur te zetten, met in een paar woorden een karakterschets.

M’n top-5 had  de steekwoorden ‘puur’, ‘zuiver’, ‘eerlijk’, ‘zonder opsmuk’. Bij het démasqué kwam de aap uit de mouw. De interviewer had willen weten of ik die door mij hooggeprezen biologische wijnen blind zou herkennen. En jawel. Ik blij, zij blij: ‘Biowijn is dus beter!’ kopte ze. Zo ongenuanceerd is de wereld niet, al is de basis overzichtelijk.

Conventionele wijnbouw

Er is wat tegenwoordig conventionele wijnbouw heet. Wijn gemaakt met hulp van kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen in de wijngaard en een keur aan zegeningen der techniek in de kelder. Suiker, sulfiet, tannine, zuren, enzymen en talloze andere stoffen mogen worden toegevoegd, er mag worden gekoeld, gecentrifugeerd, alcohol verwijderd, geklaard, gefilterd en nog veel meer.

Alles binnen de grenzen van de wet. Zo mag de wijnboer chaptaliseren, wat suiker toevoegen tijdens de gisting, wat zorgt voor wat extra alcohol en rondeur, een welkome aanvulling bij onrijpe druiven met weinig druivensuikers. Maar zoals de naamgever van de methode, Napoleons minister Chaptal, al wist: te is niet goed.

Dus staat in de appellationwetgeving hoeveel procent alcohol mag worden gechaptaliseerd – soms slechts 0,5. Nog veel langer wordt sulfiet gebruikt. De Romeinen kenden dit nuttige conserveringsmiddel al. Sinds op het etiket op de fles ‘Contains sulphites’ staat, schrijft de consument er koppijn en andere kwalen aan toe – maar in gedroogd fruit zit veel meer sulfiet, en daar hoor je niemand over.

Regels voor biologische wijnen

De regelgevingen van de diverse keurmerken voor biologische wijn komen er in het kort op neer dat er geen kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen mogen worden gebruikt, de maximaal toegestane hoeveelheid sulfiet is ongeveer de helft van het wettelijk maximum, en ook verder mogen er veel minder toevoegingen en bewerkingen worden gedaan.

Biodynamisch is biologisch à la Harry Potter. Homeopatisch verdunde natuurlijke bestrijdingsmiddelen, menhirs op de kruispunten van de tellurische aardstromen, werken bij wassende maan of gunstige sterrenstand. Er mag niet veel meer worden toegevoegd dan een klein beetje sulfiet en wat chaptalisatiesuiker.

Vin nature, puurnatuurwijn, is wijn van louter druiven, uit een biologisch of biodynamisch bewerkte wijngaard. Bij het wijnmaken wordt niks toegevoegd, niks weggehaald.

Grenzen niet altijd even duidelijk

In de weerbarstige werkelijkheid zijn de grenzen niet altijd even duidelijk. Genoeg boeren die keurig werken volgens de regels van het biologisch of biodynamisch keurmerk dat hun etiketten siert.

Clubs als Terra Vitis propageren een soort halfwasbiologisch: als de nood aan de man is, mag er chemie gebruikt. Anderen vinden dat allemaal modieuze nieuwlichterij, werken ‘gewoon, net zoals m’n ouders en grootouders’, wat in de praktijk behoorlijk dicht bij biologisch in de buurt komt.

De Bende zonder Zwavel, de oervaders van de puurnatuurwijn, ontdekten dat toevoeging van een miniem mespuntje zwavel, oftewel sulfiet, de wijn stabieler maakt.

Er zijn conventionele producenten die zo goedkoop mogelijk zo veel mogelijk wijn willen maken, dondert niet hoe, en conventionele wijnmakers die de toegestane middelen slechts gebruiken voor zover ze het noodzakelijk achten.

Niet alleen met een officieel label

Toen ik proefflessen vroeg voor dit artikel, vroeg menig importeur: ‘Ik heb hier een heel fijne wijn, maar hij is niet officieel biologisch of biodynamisch. Mag ik ’m toch insturen?’ Ja. Nogal wat wijnboeren vinden de biologische keurmerken niet streng genoeg, en zonde van het geld. Ze willen zo goed mogelijke wijn maken, en gebruiken van de conventionele, biologische of biodynamische wijnbouw wat ze aanstaat. Wel zegt iedere goede wijnboer: ‘Wijn wordt gemaakt in de wijngaard. Meer dan gezonde, rijpe druiven heb je niet nodig.’ En een boel kunde, zorg en aandacht.

Ook voor deze twaalfde editie van de beste wijnen van het jaar van Elsevier Weekblad werden weer zo veel flessen ingezonden dat ik een wijnwinkel had kunnen beginnen. Dat klinkt gezellig, maar het lijkt zowaar op echt werk. Nog geen 10 procent kon hier worden genoemd. Het beste van de besten.

Klik hieronder op de categorieën om de wijnen te bekijken.