Europa laat het afweten als geopolitieke speler in tijden van oorlog

Als het de overheid menens is met veiligheid, dan moet ze stoppen met de burger naar de mond te praten en individualisme in stand te houden, schrijft Jonathan Holslag.

Veel burgers vinden dat het meevalt met de oorlog in Oekraïne. Rusland vermijdt een rechtstreekse confrontatie met het Westen en heeft nog geen toevlucht genomen tot kernwapens. De vluchtelingenstroom is beperkt; de economische weerslag beheersbaar. Politici maken zich sterk dat Europa wakker is geworden, dat het de geopolitiek nu ernstig neemt.

In Europa gaat het leven inderdaad zijn gangetje. De energieprijzen zijn gedaald. De middenklasse consumeert, de armsten worden nergens beter beschermd en bedrijven maken nog steeds winst. De overheid heeft de klappen opgevangen door zélf meer uit te geven en alternatieven te zoeken voor de Russische energie. Vooral voor dat laatste mag ze zich een pluim op de hoed steken.

Helaas betekent dit allerminst dat Europa zich ontpopt als een geopolitieke speler. Voorlopig vervangt het de afhankelijkheid van Rusland vooral door nieuwe afhankelijkheden. De afhankelijkheid van China is nog nooit zo prangend geweest. Grote bedrijven blijven activiteiten verkassen naar landen waar de productie goedkoper is. Amerika en China zijn daarvan de grote winnaars.

Europese samenwerking is beperkt

Op militair vlak komt Europa er amper aan te pas. Oost-Europese landen als Polen rekenen op de Verenigde Staten en kopen hun wapens liever van een land als Zuid-Korea dan te investeren in Europese samenwerking. De verschuiving van de militaire aanwezigheid naar het Oosten gaat gepaard met verzwakking in het Zuiden.