Lessen van de Cubacrisis: zet Poetin niet achter de rode lijn

Hoe koel denkt de Russische leider Vladimir Poetin als het Westen dreigt met ‘ernstige consequenties’? De lessen van de Cubacrisis: zinspeel niet op zijn val.

De publieke opinie schreeuwt om een duidelijke reactie op het Russische geweld in Oekraïne. Maar wat is wijsheid? Moeten president Joe Biden, NAVO-baas Jens Stoltenberg en al die andere NAVO-leiders een ‘rode lijn’ trekken? Heldere waarschuwingen uiten in de trant van ‘nog één keer dit en dan leveren wij jachtvliegtuigen aan Oekraïne’ of ‘waag het niet chemicaliën te strooien, want dan komt de no-flyzone’?

Zo’n boodschap bevredigt de westerse publieke opinie, maar het druist in tegen de principes van realistische afschrikking. Als je een rode lijn trekt, daag je de tegenstander uit om er voorzichtig overheen te gaan en daarna nog iets meer en nog iets verder. Als je daaraan dan niet onmiddellijk consequenties verbindt, heb je een loos dreigement geuit en wint je tegenstander.

Rode lijn Obama was niets waard

President Barack Obama van de Verenigde Staten trok tijdens de Syrische burgeroorlog zo’n rode lijn. Hij zou niet dulden dat dictator Bashar al-Assad chemische wapens gebruikte. Assad deed het toch. Obama reageerde niet. Assad zette nog meer gifwapens in.

Opvolger Donald Trump herstelde de orde. Nadat de Syrische president weer chemische bommen gooide, liet hij kruisraketten afvuren op de militaire bases van waaruit de gifgasaanvallen waren uitgevoerd. Trump sprak meeslepend over vrouwen en kinderen die door Assads gifwapens stierven. Maar het was ook powerplay: Amerika laat niet met zich sollen.