Het gebrek aan slagvaardigheid van de Europese Unie bij het bewaken van de buitengrenzen is buitengewoon zorgwekkend. Chaos leidt tot machtsverlies, en dan zijn zelfs zeer somber stemmende scenario’s niet uit te sluiten.
De instroom van migranten stort de Europese Unie in een crisis. Het solidariteitsbeginsel staat onder druk. Lidstaten zijn niet meer bereid om solidair te zijn met elkaar, terwijl dit beginsel de ultieme grondslag is van de Europese samenwerking.
Het gebrek aan solidariteit heeft geleid tot een migratiecrisis. Lidstaten zijn zelfs niet bereid om voldoende manschappen ter beschikking te stellen voor het bewaken van de buitengrenzen van de Unie, wat door bondskanselier Angela Merkel in het Duitse parlement aan de orde werd gesteld. Dat is exact de oorzaak van deze crisis.
Volksverhuizing
De vraag rijst hier wat precies wordt bedoeld met ‘de migratiecrisis’. Er is geen enkel zicht op de onophoudelijke instroom van migranten. Het gaat niet alleen om aantallen die nu al naar de EU komen, maar er bestaat ook gegronde vrees dat deze gigantische instroom de komende jaren niet zal afnemen.
De oorzaak hiervan ligt in het ontbreken van goede bewaking van de buitengrenzen van de Europese Unie. De migratiecrisis is niets anders dan een grote, ongecontroleerde volksverhuizing.
Lange schaduw
Deze grote volksverhuizing is, als zij niet wordt ingedamd, een ernstige dreiging voor Europa. Niet de lange schaduw van het nationaal-socialisme, maar chaos en wanorde bedreigen de democratie. Dit wordt niet zelden door linkse vrienden onderschat.
En rechtse vrienden reageren vaak met emoties op de migratiecrisis, en niet met concrete, uitvoerbare oplossingen. De nihilistische omgang met de macht is het Europese probleem.
De aard van deze dreiging, die ontstaat door wanorde en chaos, ligt besloten in het machtsverlies. Anarchie komt tot bloei wanneer de macht zich niet meer effectief laat gelden.
Indammen
Politiek die door romantische of emotionele ideeën wordt gedreven, leidt tot machtsverlies. Let op, dit is slechts een scenario voor het geval de migratiecrisis niet wordt ingedamd.
De Europese Unie kan onder de huidige omstandigheden geen machtsverlies aan. Een politieke orde die zich door charlatans als de Turkse president Recep Tayyip Erdogan laat chanteren, is al buitengewoon verzwakt.
Een slagvaardige Unie had een paar militairen en straaljagers naar de grens gestuurd om de eigen grenzen te bewaken. Daarna had de EU vanuit een onweerlegbare machtspositie kunnen onderhandelen met de partijen aan de andere kant van de grens.
Onvoorspelbaar
Maar in de slagvaardigheid van Brussel gelooft niemand meer. Ze kunnen Erdogan niet aan, laat staan diens Russische collega Vladimir Poetin.
Het machtsverlies zal zich volgens dit scenario voortzetten in de welvarende Europese staten. En omdat de nationale regeerders uit angst voor onvoorspelbare uitkomsten Brussel niet willen provoceren door toepassing van de soevereine macht, zullen regeringen steeds verder wegzinken in het moeras van machteloosheid.
Jaren dertig
Uiteindelijk zou deze houding van de nationale regeringen leiden tot wantrouwen jegens de gevestigde orde. Max van Weezel zou hier tegenwerpen dat hij precies deze toestand met de totalitaire dreiging uit de jaren dertig van de vorige eeuw heeft willen vergelijken.
De eerste en belangrijkste voorwaarde voor een succesvolle totalitaire beweging is echter dat een meerderheid van het volk de machtsgreep van een totalitaire beweging toestaat. Die meerderheid is er voorlopig niet en zal er ook waarschijnlijk niet komen.
Emoties
Juist dit type machtsverlies leidt bij het volk tot diepe verdeeldheid, die zich in de samenleving als een gif zal verspreiden. De sfeer zal grimmig worden. Machtsmisbruik en machtsverlies veroorzaken heftige emoties. Die emoties zouden in moeilijke wijken tot geweld kunnen leiden.
Deze anarchie kan niet worden bestreden met democratie alleen, de democratie kan slechts functioneren bij de afwezigheid van geweld, bij gedeelde rationaliteit en bij vertrouwen in instituties. Maar hoe kunnen burgers instituties vertrouwen die de crisis hebben veroorzaakt?
Het geweld zal zich op verschillende niveaus manifesteren: op ideologisch niveau tussen verschillende kampen en tussen etnische groepen.
Plicht
Natuurlijk zullen de islamitische terroristen de crisis graag willen verergeren. Deze crisis staat niet los van de politieke islam: de meeste Syriërs, Afghanen, Iraniërs en Libiërs zijn door toedoen van jihadisten ontheemd geraakt.
Dit scenario mag onder geen beding werkelijkheid worden, het is onze plicht om het te voorkomen. Dat zou kunnen door bewaking van de buitengrenzen. Dat is slechts een eerste, maar wel een buitengewoon effectieve stap.
Chaos
Ook moeten de regeerders zich realiseren dat de meeste Europese landen nog meer migranten uit islamitische landen niet kunnen verwerken. Europa kan geen zinnige bijdrage leveren aan de wereld als Europese staten in chaos zouden komen verkeren.
De democratie kent twee afgronden: totalitarisme en anarchie. Ik ben geen geboren pessimist, maar de toestand is wel zorgwekkend.
Chaos en anarchie als gevolg van machtsverlies zijn de grootste dreiging voor Europa.