Na drie jaar stilte ontmoetten de bewindslieden van Zuid-Korea, Japan en China elkaar zondag. Hoe waren de relaties tussen de landen voor de gesprekken?
De eerste ontmoeting sinds 2012 was afgelopen zondag in de Zuid-Koreaanse hoofdstad Seoel. Dat de bewindslieden eindelijk weer met elkaar praten, is belangrijker dan de inhoud van de gesprekken. Als veroorzaker van de slechte verhoudingen wordt vooral Japan genoemd; dat land zou geen verantwoordelijkheid nemen voor de oorlogsmisdaden tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Dat China praat met Amerikaanse bondgenoten is opvallend, want de relatie tussen de Verenigde Staten en China is afgelopen week bekoeld. Dat kwam doordat een Amerikaans oorlogsschip dinsdag dicht langs enkele eilanden voer.
Peking beschouwt die eilanden als Chinees grondgebied, waardoor de wateren eromheen automatisch ook bij China zouden horen. De Verenigde Staten erkennen de territoriale claim niet en ziet de wateren als ‘internationaal’.
Zuid-Korea en Japan
Zondag was de eerste keer dat de Zuid-Koreaanse president Park Geun-hye en de Japanse premier Shinzo Abe elkaar ontmoetten. Over de Zuid-Chinese Zee zeiden ze samen met de Verenigde Staten te willen zorgen dat de zee ‘een open en vredige plek blijft’. Daarop gaf China aan graag bij te dragen aan een ‘objectieve en veilige’ oplossing.
Volgens Park waren de ‘troostmeisjes’ het ‘grootste obstakel’ naar een betere relatie tussen Japan en Zuid-Korea. Japan dwong tijdens de Tweede Wereldoorlog tot 200.000 vrouwen, van wie veel Zuid-Koreaans, tot seks met soldaten. Zuid-Korea wil een krachtige verontschuldiging en compensatie voor de slachtoffers.
China en Zuid-Korea
De Chinese president Xi Jinping nodigde Park begin september uit voor een grote militaire parade, waarin de overwinning op Japan werd gevierd. Veel westerse regeringsleiders wezen de uitnodiging af, maar Park ging wel. Zij verantwoordde zich door te benadrukken dat Zuid-Korea ook enorm heeft geleden van Japans oorlogmisdaden.
Zuid-Korea wil graag gebruikmaken van de economische voordelen van een goede relatie met China. Zo is zondag afgesproken om meer Koreaanse voedingsmiddelen naar China te exporteren. Zuid-Korea wil zowel de Verenigde Staten als China te vriend houden – niet in de laatste plaats om economische redenen.
Japan en China
China zoekt in Japan vooral een economische partner. Nu de Chinese economische groei stagneert, wil het land Japanse investeerders aantrekken. Xi en Abe hebben elkaar vorig jaar voor het eerst ontmoet en zijn dus al langer in gesprek dan Zuid-Korea en Japan.
Toch staat ook de Japans-Chinese relatie op scherp. Vorig jaar bleek uit peilingen dat 93 procent van de Japanners negatief over China denkt; omgekeerd dacht 90 procent van de Chinezen negatief over Japan.