Montenegro hoopt er vurig op: lidmaatschap van de NAVO. Het kleine Balkanland, dat ooit deel uitmaakte van Joegoslavië, denkt dat het in december aan alle voorwaarden voldoet om aan te mogen sluiten bij het bondgenootschap.
Maar de NAVO heeft nog wel bedenkingen, blijkt donderdag. De hervormingen die het land zegt te willen doen, moeten eerst in de praktijk worden gebracht. Voortgang op het gebied van democratie, wetgeving en de strijd tegen corruptie heeft alleen plaats ‘op papier’, zegt NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg.
Bommen
We hebben al ‘concrete stappen’ ondernomen, klinkt het uit de Montenegrijnse hoofdstad Podgorica. De regering heeft naar eigen zeggen onder meer de onafhankelijkheid van het rechtssysteem verbeterd, de vrije pers, en heeft een aantal hooggeplaatste officials opgepakt in een anti-corruptiecampagne. Maar de oppositie zegt dat de voortgang vooralsnog niets voorstelt.
Montenegro, gelegen aan de Adriatische Zee tegenover Italië, is een land met 650.000 inwoners. Sinds december 2010 is het kandidaat-lid van de Europese Unie.
Het kan verkeren: in 1999 vielen er nog bommen van de NAVO op de bergachtige Balkan-staat, dat toen nog aangesloten was bij Servië (deze ‘dubbelconstructie’ heette tot 2006 dan ook Servië-Montenegro). De militaire campagne was bedoeld om president Slobodan Milosevic te straffen voor zijn acties in Kosovo.
Nauwelijks geld
Zestien jaar later is de situatie dus ingrijpend veranderd, en kan Montenegro waarschijnlijk binnen niet al te lange tijd toetreden tot de NAVO. Bosnië-Herzegovina, Macedonië en Georgië willen ook, maar staan voorlopig nog in de wachtrij.
Wat heeft het kleine Montenegro de NAVO te bieden? Militair in elk geval niet zo heel veel. Volgens The Washington Post heeft het land een militair budget van 28 miljoen dollar (24 miljoen euro). Ter vergelijking: Groot-Brittannië gaf vorig jaar 55 miljard uit aan Defensie, de Verenigde Staten naderen de 600 miljard per jaar. Een recent Montenegrijns overheidsrapport signaleerde dat er flink in het leger moet worden geïnvesteerd. Maar er is nauwelijks geld om dat te doen, en bovendien is de troepenmacht met 2.000 soldaten (in vredestijd) wel heel erg klein.
Provocatie
Als het er inderdaad van komt, de toetreding van Montenegro, zijn de ogen gericht op het oosten. Want wat doet Rusland? Het Kremlin is helemaal niet blij met deze uitbreiding in een regio die zij zien als hun invloedssfeer.
De Russen zien zichzelf als de historische beschermheer van de Oosters-orthodoxe Kerk. De expansie zien wij als een ‘provocatie‘, zei Vladimir Poetin al in 2007, Dit ‘schendt het wederzijds vertrouwen’, sprak de Russische president.
Ook veel etnische Serviërs, die in Montenegro wonen, zijn tegen toetreding: de herinneringen aan de NAVO-bombardementen liggen bij hen nog vers in het geheugen.