De opnieuw ingevoerde grenscontroles passen in het Europese politieke machtsspel dat de Duitse Angela Merkel zo goed beheerst.
Dat de Duitse regering in Berlijn afgelopen week de zuidgrens weer laat controleren, wordt in Duitsland gezien als het opgeven van het ‘zomersprookje’ waarin alle problemen zorgeloos onder het tapijt werden geschoven. Bondskanselier Angela Merkel (CDU) wordt een Blitzwende verweten, een plotse, snelle draai in haar doorgaans pragmatische, weifelende beleid.
De machtigste vrouw van Europa legt nooit grote ambitieuze plannen op tafel. Ze pakt grote problemen aan door ze in stukjes te verdelen en die één voor één op te lossen. Pas als de geesten in het land er rijp voor zijn, durft zij flinke koerswijzigingen door te voeren.
Zo nam ze in 2011, na het kernongeluk in Fukushima, Japan, het radicale besluit om alle Duitse kerncentrales te sluiten. Sindsdien geldt Duitsland als de groene moraalridder van Europa.
Gastvrij gezicht
Ook in dit geval snakte Duitsland naar een positief zelfbeeld. Na de aanslagen op asielzoekerscentra, waren veel Duitsers dolblij om de rest van Europa een ander ‘gastvrij’ gezicht te kunnen tonen. Met haar ruimhartige asielbeleid scoorde Angela Merkel dus veel punten in eigen land. Maar toen de deelstaten – met de Beierse CSU, de zusterpartij van Merkels CDU – voorop, kwamen klagen dat ze de toestroom niet meer aankonden, draaide ze het beleid moeiteloos terug.
De CSU kan nu haar gelijk halen: de eerdere koers van de bondskanselier was lichtvaardig en overhaast. Het is precies de rol waar de Beierse christen-democraten zich goed bij voelen; als de rechtsbuiten van de CDU, die door geen enkele andere partij rechts kan worden ingehaald.
Met het tonen van naastenliefde en tegelijkertijd het bewaken van de eigen grenzen, drukt de combinatie van CDU en CSU een heel breed scala van kiezers aan de borst.
De opnieuw ingevoerde grenscontroles passen ook in het Europese politieke machtsspel dat Merkel zo goed beheerst: met de chaos aan de grens wijst Duitsland Europa erop dat de vluchtelingen nu echt eerlijker moeten worden verdeeld.
Elsevier nummer 38, 19 september