Naast AWACS krijgt NAVO nu ook onbemande vliegtuigen als eigen militaire capaciteit. Bij storing keert de drone meteen terug.
De allereerste Global Hawk voor de NAVO staat klaar in de hangar van Northrop-Grumman in Palmdale, Californië. NAVO-projectleider Jim Edge glundert: ‘Jullie bouwden hem; wij vliegen hem.’
De Global Hawk blijft anderhalf etmaal boven een strijdtoneel hangen om alles minutieus en geduldig te observeren. Edge: ‘We zien niet alleen wat er zich allemaal afspeelt, maar ook waar het vandaan komt.’ Bob Zeiser van Northrop-Grumman: ‘In één missie kun je 1 miljoen vierkante kilometer monitoren.’
De slogan tijdens de ceremonie: ‘We transformeren het bondgenootschap.’ De NAVO beschikt binnenkort over vijf Global Hawks.
Eigen wapentuig
Het zijn grote toestellen – de vleugelwijdte komt overeen met die van een Boeing 737 – en de capaciteit van de sensoren is enorm. De kern van elke militaire of humanitaire operatie is inlichtingen. De lidstaten zullen zich scharen rondom de data van de Global Hawk.
‘Bovendien,’ zegt Edge, ‘is het toestel niet van de lidstaten, maar NAVO-bezit. Ook de vergaarde inlichtingen zijn NAVO-eigendom.’
NAVO-operaties worden in principe uitgevoerd door militairen van de lidstaten die gebruikmaken van eigen wapentuig. Zelf heeft het bondgenootschap wel bevelslijnen en commandocentra, maar geen eigen middelen. Daarop is nu één uitzondering – de NAVO beschikt over vliegende AWAC’s-radarposten. Straks zijn er dus ook de Global Hawks als NAVO-capaciteit.
De Verenigde Staten, Duitsland, Italië, Denemarken, Noorwegen en negen Oost-Europese lidstaten participeren in het Global Hawk-project. Nederland draagt bij met testfaciliteiten en in de toekomst met ondersteunende data van eigen onbemande verkenningsvliegtuigen, die op lagere hoogte vliegen.
‘Wereldhaviken’
De Global Hawks van de NAVO moeten nog een toelatingsprocedure ondergaan om te worden toegelaten in het Europese luchtruim om vanaf de luchtmachtbasis Sigonella (Sicilië) hun werk te kunnen doen. Maar dit is een formaliteit.
Bij oefeningen vlogen Amerikaanse Global Hawks al probleemloos op en neer tussen de Middellandse Zee en Noorwegen. Verkeerstoestellen op pakweg 11 kilometer hoogte merkten er niets van, want de ‘wereldhaviken’ vliegen bijna dubbel zo hoog: 60.000 voet (ruim 18 kilometer).
De Global Hawk wordt bestuurd vanuit Sicilië of een mobiel grondstation nabij het operatiegebied. De vlieger volgt het toestel dat een voorgeprogrammeerde missie uitvoert. Hij geeft met toetsenbord en muis nadere instructies.
Volgens Edge is het uitgesloten dat er ongelukken gebeuren wegens uitvallende verbindingen. Stoort één datalijn, dan zijn er nog twee reservemogelijkheden. ‘Mochten die ook uitvallen, dan keert het toestel volautomatisch terug naar de thuisbasis.’
Elsevier nummer 24, 13 2015