Bij zijn poging secretaris-generaal van de NAVO te worden, krijgt Mark Rutte eindelijk Turkse goedkeuring. Maar Oost-Europese tegenstand blijft een probleem. Welke hordes moet de demissionair premier nog nemen?
Demissionair premier Mark Rutte bezocht Turkije, een cruciale stap in zijn streven naar het secretaris-generaalschap van de NAVO. Rutte, die de vlucht naar Istanbul zelf betaalde, had een ontmoeting met de Turkse president Recep Tayyip Erdoğan. Het Turkse staatspersbureau Anadolu heeft bevestigd dat Turkije Rutte steunt. Dit is een cruciale stap, gezien de unanimiteit die vereist is onder de 32 leden van NAVO.
Voor Turkse kranten lijkt Ruttes NAVO-kandidatuur overigens slechts een bijzaak, al spreken ze wel vol lof over het feit dat de demissionair premier de Turkse goedkeuring face to face kwam vragen.
Verder benadrukken de Turkse kranten vooral het belang van de ontmoeting voor de ontwikkeling van de handelsrelaties en het versterken van wederzijdse investeringen. Een belangrijk gespreksonderwerp volgens Turkse media was ook de situatie van in Nederland woonachtige Turkse burgers.
Als Turkije om is, is Mark Rutte er nog niet. Hij zal nog goedkeuring moeten krijgen van de drie-B’s: Boekarest, Boedapest en Bratislava.
Boekarest: Iohannis’ opkomst
Rutte heeft te maken met concurrentie. De Roemeense president Klaus Iohannis heeft onlangs zijn kandidatuur aangekondigd voor het secretaris-generaalschap. Rutte heeft nog steeds brede steun van grote NAVO-landen als de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Duitsland, maar Roemenië zou misschien wel een grote horde voor hem kunnen vormen. In Roemenië wordt de kandidatuur van Iohannis gezien als een kans om de positie van Roemenië op het wereldtoneel te versterken en de betrokkenheid van het land bij de NAVO te vergroten.
Boedapest: bonje met Orbán
De volgende hink-stap-sprong die Rutte moet nemen, ligt in Boedapest, waar de Hongaarse premier Viktor Orbán zich verzet tegen de kandidatuur van de Nederlandse premier. De radicaal-rechtse Orbán – controversieel door zijn schendingen van de rechtsstaat en lhbti-rechten – beschuldigde Rutte ervan dat hij denigrerend is geweest over Hongarije. Persoonlijke geschillen en politieke meningsverschillen maken het lastig voor Rutte om Orbán te overtuigen.
Al bedrijft de Hongaarse premier natuurlijk ook gewoon ordinaire machtspolitiek: hij wil, met het dwarsbomen van Ruttes ambities, Hongaarse standpunten hoger op de NAVO-agenda krijgen. Zodra Orbán hierin slaagt, zal hij bijdraaien. Het is niet de vraag of, maar wanneer Hongarije steun uitspreekt voor premier Rutte.
Bratislava: Slowaaks machtsspel
Ook Slowakije is nog niet overtuigd van Ruttes kandidatuur. Het land, dat grenst aan Oekraïne en gevoelig is voor regionale veiligheidskwesties, houdt bedenkingen. Ook Slowakije wil meer begrip en empathie zien van de NAVO voor de belangen van de voormalige Oostbloklanden. Het feit dat Roemenië ook een kandidaat heeft gepresenteerd, geeft Slowakije ruimte om dwars te liggen.
Slowaakse kranten benadrukken dat het land open staat voor de voorstellen van zowel Rutte als Iohannis. Ook de Slowaken zullen uiteindelijk wel bijdraaien, is de verwachting en Rutte steunen.