Hoe Israël in 2005 Gaza opgaf

‘Complete anarchie en totale chaos,’ zo omschreef de Palestijnse economisch adviseur Mohammed Samhouri wat hij op 12 september 2005 zag in het zuiden van Gaza. Tienduizenden Palestijnen trokken die ochtend de huizen binnen van Joden die de Gazastrook op last van de Israëlische regering hadden moeten verlaten. Hun dorpen en nederzettingen, boerderijen, kassen en openbare gebouwen werden door de euforische menigte geplunderd. ‘Van leidingen en deuren tot stukken beton,’ herinnerde Samhouri zich. ‘De Palestijnse politie keek toe en deed niets. Aan het einde van de dag was er vrijwel niets over van de Joodse nederzettingen, behalve puin.’

In de nazomer van 2005 kwam zo een einde aan de Joodse aanwezigheid in de Gazastrook. Al snel nam de Palestijnse terreurbeweging Hamas er de macht over. Het overbevolkte strookje land – amper twee keer de omvang van Texel, maar er wonen wel 2,3 miljoen Palestijnen – werd een broeinest van anti-Israëlische activiteiten. Sinds de ontruiming achttien jaar geleden, werden er om de paar jaar oorlogen gevoerd. Het gewelddadige dieptepunt kwam afgelopen weekeinde met de gecoördineerde verrassingsaanval vanuit Gaza.

In het licht van deze gewelddadige uitbraak door Hamas was het gedwongen vertrek van de Joden uit de Gaza in 2005 een kantelpunt. Om het Palestijnse geweld te verklaren, wordt vaak gewezen op ‘de bezetting’: de Palestijnen komen in opstand omdat Israël hen op de Westelijke Jordaanoever en in Gaza onderdrukt. Maar veel Israëliërs zien dat toch echt anders. In tegenstelling tot de Westelijke Jordaanoever heeft Israël immers achttien jaar geleden de militaire aanwezigheid in Gaza opgegeven. Er wonen geen Joden meer, er zijn geen Israëlische militairen meer. En juist vanuit de Gazastrook werd Israël afgelopen week overrompeld. Is de ontruiming een vergissing geweest?