Beiroet in puin na mega-explosie: wat is de schade en wat staat Libanon te wachten?

De explosie van bijna 3.000 ton ammoniumnitraat dinsdag 4 augustus in de haven van Beiroet raakt een land dat al in een politieke en economische crisis verkeerde. Al meer dan 100 doden en 4.000 gewonden zijn geteld als gevolg van de explosie. Ook zijn er nog een groot aantal mensen vermist. Het instabiele land is door de explosie nog verder aan het wankelen gebracht.

De explosie dinsdagavond werd veroorzaakt door 2.750 ton ammoniumnitraat. Een stof die wordt gebruikt in kunstmest, maar ook om explosieven te maken. Volgens de Libanese president Michel Aoun lag de stof al zes jaar opgeslagen in de haven van hoofdstad Beiroet. Hij zegt niet te rusten voor de verantwoordelijken voor de ramp zijn gestraft met de zwaarst mogelijke straf.

Gigantische schade

Ammoniumnitraat heeft tot wel 40 procent van de kracht van het bekende explosief TNT. Een groot deel van de haven van Beiroet is door de explosie met de grond gelijkgemaakt. In omliggende wijken is grote schade aan gebouwen. Volgens de gouverneur van Beiroet, Marwan Abboud, zouden 200.000 tot 250.000 mensen hun huis hebben verloren. Hij schat dat er voor zo’n 2,5 tot 4 miljard euro aan schade is door de ramp. De schokgolf van de explosie was voelbaar tot in Cyprus. Dat ligt op bijna 200 kilometer afstand van Beiroet.

Onrust in sektarisch land

Sinds vorig jaar oktober wordt er in Libanon geprotesteerd tegen de politieke corruptie en slechte economische situatie van het land. Demonstranten gebruikten de slogan ‘Allen, zonder uitzondering’. Daarmee zeiden ze dat álle politici en bestuurders het veld moeten ruimen. Het protest is opmerkelijk genoeg nationaal en eensgezind van toon.

Libanon is langs strakke sektarische lijnen – soennieten, sjiieten en christenen – georganiseerd, schreef Bram Boxhoorn, directeur van de Atlantische Commissie, eerder in Elsevier Weekblad: ‘Hezbollah, in 1985 opgericht tijdens de Libanese burgeroorlog, maakt sinds 2005 deel uit van de Libanese regeringscoalities. Deze terreurorganisatie vormt in feite een militaire staat binnen de staat Libanon.’

Economie ingestort

In januari trad premier Saad Hariri af wegens de protesten. Zijn plek werd ingenomen door Hassan Diab; de premier heeft de steun van Hezbollah. Wegens het coronavirus ging Libanon in maart in lockdown. De lockdown en coronapandemie zorgden voor een tijdelijke pauze van de protestgolf, maar de economie verslechterde verder.

Het land kampt met hyperinflatie: levensmiddelen stijgen dagelijks gigantisch in prijs. Spaargeld is daardoor nauwelijks nog iets waard en de koopkracht daalt. Sinds juni wordt er weer geprotesteerd in de straten van steden als Beiroet. Mensen klagen over armoede, honger en stroomuitval.

De politieke en economische gevolgen van de explosie zullen groot zijn in het land. Internationale hulp is sinds woensdag op gang aan het komen. Premier Diab deed een oproep aan ‘vrienden van Libanon’ om te helpen met de catastrofe. Nederland stuurt 67 hulpverleners, onder wie artsen en verpleegkundigen. Militairen uit buurland Jordanië zullen een volledig veldhospitaal bouwen in Beiroet. Ook buurland Israël, dat op gespannen voet leefde met Libanon, heeft hulp aangeboden.

Vrouw Nederlandse ambassadeur Beiroet zwaargewond

Onder de gewonden zijn zes Nederlanders. Onder hen zijn twee medewerkers van Nederlandse ambassade in Beiroet en drie partners van medewerkers. De vrouw van de Nederlandse ambassadeur Jan Waltmans is zelfs zwaargewond geraakt. Of de ambassadeur zelf ook gewond is, wil het ministerie van Buitenlandse Zaken niet zeggen.