Het Belastingplan 2018 is een beetje ondergesneeuwd door het regeerakkoord, maar de behandeling gaat gewoon door. De Kamer vindt het voorstel om een vermogensoverdracht tussen gehuwden voortaan als schenking aan te merken, veel te ver gaan.
Het kabinet wil schenkbelasting, en in bepaalde gevallen erfbelasting, heffen als er binnen een huwelijk of geregistreerd partnerschap vermogen wordt verschoven door een wijziging van de eigendomsverdeling.
Volgens de Tweede Kamer treft de maatregel ook gevallen waarin belastingbesparing of misbruik helemaal niet aan de orde is. De vragen van de verschillende Kamerfracties moeten nog worden beantwoord.
Beperking reikwijdte
De CDA-fractie wil dat de maatregel niet voor alle vermogensbestanddelen gaat gelden. Ook moet er worden gekeken naar de achtergrond van de herverdeling.
Nieuw:
Meld u hier gratis aan voor de Elsevier Weekblad Belasting Update, de gratis wekelijkse nieuwsbrief met het laatste fiscale nieuws, analyses, achtergronden en commentaren. Elke vrijdag in uw digitale brievenbus.
Het is bijvoorbeeld redelijk dat pensioenrechten en bepaalde erfenissen buiten de gemeenschap blijven of niet 50/50 worden verdeeld. Ook moet het mogelijk zijn om de partner een groter deel van de gemeenschap toe te kennen op grond van een dringende morele verplichting, de zogenoemde natuurlijke verbintenis. Er bestaat nu al een onbeperkte schenkingsvrijstelling voor schenkingen uit een natuurlijke verbintenis.
Wanneer een schenking?
De Hoge Raad heeft besloten dat een mogelijke bevoordeling van de partner pas kan worden vastgesteld bij einde van het huwelijk. De VVD-fractie vraagt dan ook waarom de schenking niet wordt vastgesteld bij het einde van het huwelijk of het geregistreerd partnerschap.
Het is ook van belang wanneer de schenkbelasting is verschuldigd. Als dit niet gelijk loopt met het accepteren van de schenking, kan er uiteindelijk te veel schenkbelasting worden betaald. Vermogensbestanddelen, bijvoorbeeld aandelen, kunnen immers minder waard zijn geworden. Bij een erfenis speelt dit probleem nu al omdat de erfbelasting is verschuldigd bij het overlijden, en niet bij de verdeling van de nalatenschap.
Gaten
Volgens het voorstel kunnen voortaan ook geregistreerde partners onbelast de verdeling wijzigen naar 50/50. Op dit moment kunnen samenwoners alleen via de notaris regelen dat zij bij overlijden naar een gelijke verdeling overgaan. De CDA-fractie vraagt dan ook of dit een bewuste verruiming is.
Het lijkt er op dat de fictieve schenking makkelijk kan worden voorkomen, omdat de partner ‘onmiddellijk’ moet zijn gerechtigd tot de nieuwe verdeling. Schuiven met het moment van gerechtigdheid voorkomt dan de schenking.
Als de letterlijke tekst wordt aangehouden, is er ook geen sprake van een fictieve schenking bij het opnemen van de nieuwe verdeling in een finaal verrekenbeding. Door het verrekenbeding ontstaat geen directe gerechtigdheid, maar slechts een vordering die pas bij overlijden of echtscheiding tot een andere verdeling leidt. Volgens het kabinet heeft de fictieve schenking echter ook betrekking op het finaal verrekenbeding.
Een verduidelijking van de bepaling is nodig om misverstanden weg te nemen.
Het ‘nephuwelijk’
Als het huwelijk of geregistreerd partnerschap vooral is aangegaan om de schenk- en erfbelasting te ontwijken, wordt elke vermogensverschuiving belast.
De inspecteur kan in deze gevallen nu ook al heffen, door te stellen dat er sprake is van ‘fraus legis’. Er wordt dan misbruik van de wettelijke mogelijkheden gemaakt om belasting te ontgaan. Als het beroep op fraus legis slaagt, wordt het huwelijk genegeerd voor de schenk- en erfbelasting.
Door de nieuwe bepaling wordt vanaf 2018 elke vermogensverschuiving belast, maar het huwelijk zelf wordt niet genegeerd. Het nephuwelijk zou dan gebruikt kunnen worden om onder het lagere tarief voor gehuwden te vallen.