True crime is er in alle soorten en maten. Er verschijnt inmiddels zo veel in dat genre dat er bijna niet tegen op valt te lezen. Toch wil ik niets missen, omdat ik uit elk boek weer wat opsteek. Een kleine greep.
In zijn nieuwe boek Doorgeschoten schetst misdaadverslaggever Paul Vugts van Het Parool een schokkend portret van de nieuwe generatie Amsterdamse criminelen, veelal van Marokkaanse afkomst.
Aan de lopende band plegen zij gewapende overvallen op onder meer banken en juweliers en aarzelen niet om daarbij te schieten. Geregeld worden in dat milieu ook liquidaties gepleegd. Veel van de jongens zijn onder de ogen van politie en justitie doorgegroeid van kruimeldiefjes tot zware jongens.
Dwarsverbanden
Het is een illusie dat die nieuwe lichting zich nog laat afstoppen – daarvoor zijn ze al te ver ‘doorgeschoten’. In hun geval lijkt alleen een lange gevangenisstraf nog te werken. Om te voorkomen dat hun broertjes hetzelfde slechte pad kiezen, lijkt het zinvoller om die van jongs af aan bij de les te houden.
Vugts volgt een aantal zaken en criminelen op de voet en legt mooie dwarsverbanden. Een register was wel handig geweest, net als een overzicht van de belangrijkste spelers. Maar Vugts neemt ons mee in een wereld die voor velen onbekend is.
Van oud-misdaadverslaggever Bert Voskuil van Nieuwe Revu verscheen Alle dertien fout. Het zijn – deels eerder verschenen – mooie portretten van bekende criminelen als Klaas Bruinsma, Etienne Urka, Willem Holleeder en meesteroplichter Ari Olivier.
Brandkastkraker
Maar Voskuil laat ons ook kennismaken met voormalig brandkastkraker en cokehandelaar Martin van den Esschert. Die haalde in de gevangenis zijn hbs-diploma en volgde een opleiding aan de kunstacademie.
De beschrijving van de criminele familie Van Dijk uit Hilversum is bij vlagen hilarisch en tegelijkertijd wrang. De jongens uit het dertien kinderen tellende gezin gingen elkaar aan tafel met vorken te lijf om een stuk vlees en ontwikkelden zich tot de schrik van hun wijde omgeving. Zeker drie van hen raakten betrokken bij moord en doodslag.
Voskuil heeft een scherp oog voor details en komt uit de verhalen naar voren als Kuifje in misdaadland. Altijd eropaf en niet rusten totdat hij het verhaal heeft. Ook hier ontbreekt helaas een register.
Dat had kunnen voorkomen dat hij dezelfde crimineel in het ene verhaal met initialen aanduidt en in het andere met de volledige naam. En op de ene pagina luidt de schuilnaam van Klaas Bruinsma zoals het hoort Frans van Arkel en op de volgende Frans van Andel.
Heen en weer
Tot slot De man die de Eiffeltoren verkocht en 29 andere waargebeurde misdaadverhalen door Timo van der Eng en Vincent Verweij. Het zijn heerlijke verhalen in een prettige stijl. In het kielzog van de schrijvers trekken we de hele wereld over en schieten ook in tijd heen en weer.
Helaas is niet altijd duidelijk wat de bronnen zijn, maar dat mag de pret niet drukken: true crime om te lachen en soms van te schrikken.