In Nederland zijn er 150.000 arbeidsongeschikten die ten onrechte een uitkering ontvangen. Nadat ze (deels) zijn afgekeurd, weigeren de arbeidsongeschikten zich te laten herkeuren.
Veel arbeidsongeschikten herstellen voldoende om terug te keren op de arbeidsmarkt; omdat zij zich niet laten herkeuren, profiteren ze jarenlang – soms wel tien jaar – van een uitkering terwijl ze hier geen recht op hebben.
Dat schrijft Trouw donderdag op basis van cijfers van Novag, de vakbond van verzekeringsartsen die werken voor uitkeringsinstantie UWV. De Nederlandse vereniging voor verzekeringsartsen (NVVG) bevestigt de berichtgeving.
UWV ontving dit jaar 32.000 arbeidsongeschikten die zich opnieuw lieten keuren. Dat aantal is veel te laag, zegt Novag-voorzitter Wim van Pelt in het dagblad.
‘Het kan gebeuren dat iemand die onder het mes moet, daarna revalideert en een halfjaar later weer arbeidsfeit is, tien jaar lang een uitkering krijgt.’ Van Pelt verzekert dat zeker 20 procent van de arbeidsongeschikten gezond genoeg is om weer te werken.
WAO
Nederland telt in totaal meer dan 800.000 inwoners die een uitkering ontvangen omdat ze zijn afgekeurd op basis van een vorm van arbeidsongeschiktheid.
Het merendeel daarvan bevindt zich in de WAO, de Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering. Omdat het aantal WAO-uitkeringen flink toenam werd de WAO als onbeheersbaar beoordeeld en aangepast.
WIA
In 2005 is de wet opgevolgd door de WIA, Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen. Degene die voor de invoering van de WIA een WAO-uitkering ontving, heeft hier nog steeds recht op.
De WIA geldt voor twee groepen: mensen die tijdelijk niet kunnen werken en de ‘echte’ arbeidsongeschikten. De eerstgenoemde groep wordt ‘werkhervatting gedeeltelijk arbeidsgeschikten’ (WGA) genoemd.
Verwacht werd dat 14 procent van alle aanvragen voor een WGA-uitkering een bepaalde tijd niet meer kunnen werken. Deze inschatting bleek compleet onjuist; ruim de helft van de arbeidsongeschikten wordt voor meer dan 80 procent – tijdelijk – afgekeurd. Jaarlijks worden er 15.000 ‘tijdelijke’ WGA-uitkeringen aangevraagd.
Eindstation
Het ministerie van Sociale Zaken liet onderzoeksbureau Ape eerder uitzoeken waarom deze groep niet meer terugkeert op de arbeidsmarkt, maar ook niet volledig is afgekeurd. Uit de onderzoeksresultaten kwam naar voren dat 58 procent van de WGA-ontvangers een korte of gunstige herstelprognose heeft, 28 procent herstelt zelfs volledig.
VVD-Kamerlid Anoushka Schut-Welkzijn schetst de problemen rondom de WGA in het dagblad. ‘Zodra je in de WGA komt, kom je er niet meer uit. De WGA is een eindstation, terwijl het een tussenstation hoort te zijn.’
Asscher geschrokken
Minister Lodewijk Asscher (PvdA) van Sociale Zaken zegt in een reactie geschrokken te zijn van de 150.000 arbeidsongeschikten die ten onrechte een uitkering krijgen omdat ze wel kunnen werken. ‘Dat is een vergaande bewering en een enorm groot getal. Daar schrik ik dus van.’
Asscher gaat het UWV vragen naar hun cijfers en ervaringen. Hij sluit niet uit dat er extra keuringsartsen komen. ‘Als je met meer artsen meer mensen aan het werk krijgt, moet je die artsen zoeken. Maar mensen die echt arbeidsongeschikt zijn, moet je niet elke drie maanden gaan keuren.’