Hij is er, de epische film die de Oscars zal beheersen. In 12 Years a Slave wordt het onderwerp slavernij briljant teruggebracht tot een enkelvoudig personage.
Met 12 Years a Slave laat de Britse, in Amsterdam woonachtige regisseur Steve McQueen je voelen wat het betekent om als slaaf te worden verhandeld. Geen campy aanpak, zoals Quentin Tarantino in Django Unchained. Ook niet als resonerende achtergrond bij een familiekroniek à la Jean van de Veldes Hoe duur was de suiker.
Nee, in deze film is slavernij de hoofdrolspeler. Met alle vernedering die erbij hoort, inclusief striemende zweepslagen.
Hard verhaal, realistisch verfilmd, naar de werkelijkheid getekend. Want in 1841 werd de vrije zwarte timmerman en violist Solomon Northup in Washington bedwelmd en door premiejagers als slaaf naar de markt in New Orleans gezonden. Hij was bepaald niet de enige. Daarna wachtte Northup twaalf jaar lang een hels bestaan, als lijfeigene van wisselende plantagehouders.
Zo veel weten we uit Northups gelijknamige memoires, uit 1853, die later wetenschappelijk zijn nagetrokken. In de negentiende eeuw was 12 Years a Slave een bestseller in de Verenigde Staten, werd vergeten, en pas recent weer opgeduikeld door NRC-journalist Bianca Stigter, levensgezel van de regisseur.
Het bleek de benodigde ingang om een zo breed onderwerp als slavernij terug te brengen tot een enkelvoudig personage, dat verstrikt raakt in een ongewenste odyssee. Dit is materiaal waaruit klassieke films worden gemaakt.
De visuele aanpak is wervelend, de verhaallijn niet louter lineair. Met de Britse theateracteur Chiwetel Ejiofor kreeg Solomon Northup een gezicht. Michael Fassbender speelt de sadistische plantagehouder Edwin Epps. En de echte ontdekking is debutante Lupita Nyong’o, het kwetsbare slavenmeisje Patsey. Daarboven hangt de dubieuze christelijke moraal, typerend voor het diepe Zuiden uit die dagen. 131 minuten aan betekenisvolle film, genomineerd voor negen Oscars.
Bekijk de trailer van 12 Years a Slave: