De feiten: Nieuwe NAVO-norm legt politiek voor ingewikkelde puzzel
Bron: CPBNiet elke partij wil de NAVO-norm in 2035 halen. Dat blijkt uit de doorrekeningen van het Centraal Planbureau (CPB) die vrijdagochtend zijn gepresenteerd. GroenLinks-PvdA, NSC en BBB boeken slechts tot 2030 extra uitgaven aan defensie in. De rekening voor de jaren daarna laten zij liggen.
Het CPB becijfert de plannen uit de verkiezingsprogramma’s van tien politieke partijen. Die kozen zelf ervoor om mee te doen. Vijf partijen, waaronder de PVV, lieten hun plannen niet doorrekenen.
NAVO-norm niet heilig voor GroenLinks-PvdA, NSC en BBB
De verhoogde NAVO-norm had een ingewikkelde financiële puzzel tot gevolg. Drie partijen hebben besloten om de NAVO-norm niet dwingend in de begroting te zetten. Dat zijn GroenLinks-PvdA, NSC en BBB. Alle drie verhogen wel de uitgaven aan defensie, maar slechts tot 2030.
De NAVO-norm moet pas in 2035 worden gehaald. Nederland heeft zich verbonden aan de afspraak om in dat jaar 3,5 procent van het nationaal inkomen aan defensie te besteden en nog eens 1,5 procent aan defensie-gerelateerde terreinen als cyberveiligheid en infrastructuur. Volgens het CPB kost dat vanaf 2035 19,3 miljard euro per jaar extra.
Burgers staan sobere jaren te wachten
Partijen die slechts extra defensie-uitgaven hebben begroot tot 2030, krijgen een groot financieel voordeel. Vanaf dat jaar blijken zij volgens de doorrekening bijna 10 miljard euro per jaar over te houden.
Vaststaat dat er sobere jaren aankomen. Dat is het algehele beeld van de doorrekeningen. Om de NAVO-norm te halen hebben veel partijen besloten de koopkracht van burgers slechts mondjesmaat te verbeteren, terwijl de lasten vaak stijgen.
EW's visie: Kiezers verdienen duidelijkheid over de financiële keuzes die politiek maakt
Door: Victor Pak, politiek verslaggeverVoor het CPB moet elke partij zich blootgeven. Vandaar dat een handvol partijen liever ervan afziet. De PVV doet al jaren niet meer mee.
Dat getuigt van onverantwoordelijkheid en oneerlijkheid. Kiezers verdienen inzichtelijkheid in de financiële keuzes die politieke partijen maken.
GroenLinks-PvdA, NSC en BBB nemen defensie niet serieus genoeg
Het planbureau heeft zijn waarde ook dit jaar weer bewezen. Uit de doorrekening blijkt dat niet alle partijen zo hard achter de NAVO-norm staan als zij zeggen.
Het is ronduit oneerlijk als partijen zeggen de NAVO-norm te willen halen, maar niet de volledige rekening daarvoor willen betalen. De extra defensie-uitgaven moeten tot 2035 worden ingeboekt. GroenLinks-PvdA, NSC en BBB maken duidelijk dat zij defensie niet voldoende serieus nemen.
Vanaf 2030 defensie weer in de problemen
Ook kunnen zij pochen met mooie, maar onrealistische plaatjes. Vanaf 2030 laten zij een grote rekening voor defensie liggen. Dan moet jaarlijks liefst 10 miljard euro per jaar worden geïnvesteerd om toch tot de NAVO-norm te komen. Een gigantisch bedrag, waarover je niet kunt zwijgen tegenover kiezers.
Reageren? Praat mee op XVerdere verdieping: Partijen kiezen eigen weg om defensiekosten te betalen
Bron: CPBDe partijen verschillen in de manier waarop zij de extra kosten voor defensie willen betalen.
De ‘Bontenbal-belasting’
Het CDA gaf in het verkiezingsprogramma aan met een ‘vrijheidsbijdrage’ te komen. Een extra belasting, bedoeld om meer geld te kunnen besteden aan defensie. Het betekent dat de partij rekent op 9,09 procent btw al nieuw laag tarief en 21,21 procent als nieuw hoog tarief. Ook gaat de vennootschapsbelasting omhoog.
De VVD kiest net als de SGP, Volt en JA21 voor een stijging van de AOW-leeftijd. Voor de VVD moet deze stijging parallel zijn aan die van de levensverwachting. De hogere pensioenleeftijd maakt dat de uitgaven aan uitkeringen dalen.
CPB: plannen GroenLinks-PvdA ongunstig voor vestigingsklimaat
Ook verhoogt de VVD, net als het CDA, het eigen risico in de zorg. In het kabinet-Schoof was het voornemen juist om het eigen risico te halveren.
GroenLinks-PvdA betaalt de extra uitgaven grotendeels uit een forse algemene lastenverzwaring voor bedrijven. Het CPB noemt deze ongunstig voor het investeringsklimaat.
‘Onverantwoordelijke geldsmijterij’: kabinet gaat fout maken op Defensie