De feiten: Kamer wordt het niet eens over voedingsbodem rellen
In een debat vol verbittering sprak de Tweede Kamer over de voedingsbodem voor de rellen van zaterdag 20 september in Den Haag. Op kenmerkende wijze, zonder zelfreflectie.
Links niet met PVV en FVD achter statement
Voorafgaand wilden de partijen nog met een gezamenlijk statement komen over het extreem-rechtse geweld. Dat initiatief van Mirjam Bikker (ChristenUnie) kon op brede steun rekenen, maar op het laatste moment trokken de linkse partijen zich terug.
Zij wilden niet met PVV en FVD achter hetzelfde statement staan. Volgens D66, GroenLinks-PvdA, SP, Volt, Denk en de Partij voor de Dieren zou dat ongeloofwaardig zijn. Het zorgde voor hoogopgelopen spanning, nog voor het debat begon.
In het debat eisten veel partijen de erkenning van PVV-leider Geert Wilders dat zijn retoriek invloed had op de geweldplegers. Wilders wilde daar niets van weten.
Bontenbal houdt Wilders rapport van NCTV voor
CDA-leider Henri Bontenbal hield Wilders een rapport voor van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). Daarin staat dat de toon in de Tweede Kamer over asielzoekers bijdraagt aan rechts-extremistisch geweld.
Wilders reageerde woest: ‘Ik verafschuw en veroordeel al sinds ik in de Kamer zit het gebruik van geweld, maar mensen zijn boos. Mensen zijn woedend. Ga weg met uw NCTV-boekje. De mensen op straat hebben niets met de NCTV.’
Volgens Bontenbal wilde Wilders ‘geen enkele verantwoordelijkheid nemen’ voor zijn woorden en de invloed daarvan op de samenleving.
Meer geld voor politie
Moeizaam kwam de Kamer tot oplossingen om meer geweld te voorkomen. Ze wil meer geld voor de politie, en dat agenten tegen dit soort geweldplegers over meer wapens beschikking krijgen dan alleen de wapenstok of het pistool.
Daarnaast moet het kabinet werk maken van een verbod op gezichtsbedekkende kleren tijdens demonstraties.
EW’s visie: Nederland kampt met gezagscrisis
Door: Victor Pak, politiek verslaggeverVoor deze Tweede Kamer is het al snel te veel gevraagd om een serieus, inhoudelijk debat te voeren. Zeker nu het verkiezingstijd is.
Een week na de Algemene Politieke Beschouwingen, bleek dat opnieuw tijdens het debat over de rellen in Den Haag. De oproep van de Koning in de Troonrede om minder te polariseren, hebben de politici snel terzijde gelegd.
Wilders erkent niet met zijn radicale taal bij te dragen aan een klimaat waarin mensen zich vrij voelen zo ernstig over de scheef te gaan. Het statement tegen extreem-rechts geweld dat hij ondertekende, ziet Wilders als een vrijbrief zijn toon niet te matigen.
Het getuigt van groot gebrek aan verantwoordelijkheidsgevoel. Dat bleek hij eerder al te ontberen, toen hij de PVV terugtrok uit het kabinet-Schoof.
Ook linkse partijen kan politiek opportunisme niet worden ontzegd. Gretig gaven zij hun eigen draai aan het geweld. Nederland wordt niet overlopen door fascisten en nazi’s, zoals dat deel van de Kamer beweert.
Gezagscrisis
Een gezagscrisis heerst er wel in Nederland. Daar wees NSC-leider Eddy van Hijum terecht op in het debat. Daardoor worden grote, maatschappelijke problemen zoals asiel niet opgelost. En is er een klimaat ontstaan waarin het eigen gelijk heilig is en de ander per definitie ongelijk heeft, zoals de Koning zei.
De onzichtbaarheid en onervarenheid van het demissionaire kabinet versterkt deze gezagscrisis. Voor minister van Binnenlandse Zaken Frank Rijkaart (BBB), eerder gedeputeerde in Zuid-Holland, was het zijn vuurdoop in Den Haag. Zijn collega op Justitie, Foort van Oosten (VVD), was in elk geval nog Kamerlid geweest.
Toch heeft dat Van Oosten niet geholpen. Hij stuntelde eerder deze week door, tegen het advies van de NCTV in, te weigeren het geweld extreem-rechts te noemen.
Hij kwam er nog op terug, maar toonde ook dat de ministers in dit kabinet, die uit alle hoeken en gaten moesten worden getrokken, ervaring en gezag ontberen.
Wie zei wat in het Kamerdebat?
- PVV-leider Geert Wilders vindt het onfatsoenlijk dat hij verantwoordelijk werd gehouden voor het geweld van afgelopen weekend. ‘Door mij voor de afgelopen rellen verantwoordelijk te houden, zet je mij, en mijn achterban, weg als geweldgebruikers.’
- Wilders zei dat het merendeel van Nederland niet extreem-links of -rechts is, en dat er geweld wordt gepleegd omdat de Kamer decennialang heeft verzaakt. Daarom wil hij zijn toon niet veranderen. ‘Velen hier weten niet wat er speelt in dit land. Een groot deel van de 2,5 miljoen mensen die op mij hebben gestemd, hebben hun leven naar de haaien zien gaan. Als ik de oorzaken daarvan niet zou benoemen, zou ik een slechte volksvertegenwoordiger zijn.’
- GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans wil dat het kabinet erkent dat de voedingsbodem voor het rechts-extremistische geweld in Den Haag in de Kamer ligt. Volgens hem worden groepen zoals asielzoekers als zondebok weggezet. ‘Is de minister bereid om klip-en-klaar, zonder omwegen, te erkennen dat er sprake is van rechts-extremistisch geweld, en is de minister bereid er iets aan te doen?’
- VVD-leider Dilan Yeşilgöz noemde het debat ‘intens beschamend’, waar niemand mee geholpen is. ‘Iedereen die afgelopen zaterdag heeft meegemaakt, onze politieagenten, journalisten en mensen die hier in de stad rondliepen, heeft zo veel heftigs meegemaakt. Zij hopen van ons vandaag te horen wat onze oplossingen en wat onze maatregelen zijn, in plaats van het moddergooien en het jij-bakken.’
- SP-leider Jimmy Dijk gaf de VVD de schuld van de rellen, omdat die partij afgelopen 35 jaar de bestaanszekerheid zou hebben afgebroken. ‘Het afbraakbeleid van de VVD − het moeilijk maken om een woning of vast werk te krijgen, gecombineerd met het opjagen en opnaaien van mensen − is een giftige cocktail.’
- CDA-leider Henri Bontenbal ziet een gevaar voor de nationale veiligheid in de snelle online radicalisering van rechts-extreme jongeren. ‘Zaterdag zagen we een explosie van geweld. Rechts-extremistische relschoppers riepen naziteksten, zwaaiden met NSB-vlaggen, belaagden de politie en vielen het kantoor van D66 aan. Deze rellen waren kwaadaardig en totaal onacceptabel, en de daders zullen streng gestraft moeten worden.’
- NSC-leider Eddy van Hijum wil meer actie tegen rechts-extremisme. De aanpak is volgens hem te verbrokkeld en legt te veel verantwoordelijkheid bij de gemeenten. Maatschappelijke organisaties zouden er meer bij betrokken moeten worden. De politiek reageert volgens hem dan wel steeds verontwaardigd op incidenten, ‘maar vooral als het in de eigen politieke agenda past’. Harde taal in de Kamer draagt ook bij aan de ‘verharding en het vergroten van de kloof’.